Wie wil er een DAM boek?

Op 20 juni 2008 begon ik deze blog nadat ik al een tijdje met het idee had rondgelopen om een boek over het Digital Asset Management onderwerp (DAM) te schrijven. Dit omdat die er in het Nederlands nog niet bestond en volgens mij bestaat die er nog steeds niet.

Omdat ik destijds te weinig tijd had om mijn ideeën, naast mijn werk en taken zoals ouder, uit te werken in een gestructureerde opzet ben ik maar Ad Hoc begonnen met ze te ‘dumpen’ in maandelijkse bijdragen op deze blog in de hoop dat mensen er hun voordeel mee kunnen doen.

Na drie jaar heb ik al wel veel van mijn ideeën vertaald naar concrete teksten maar ontbreekt de onderlinge samenhang en structuur (nog). Ik loop dus wederom met het idee voor een boek maar ik twijfel nog over de haalbaarheid. Vandaar dat ik eerst maar eens op deze plaats de interesse peil voor een dergelijk boek. Daarvoor heb ik deze enquête aangemaakt met een drietal concrete vragen:

·         Ben je geïnteresseerd in een dergelijk boek?

·         Om interessant te zijn, op welke doelgroep zou het boek dan moeten zijn gericht?

·         Gaat je voorkeur uit naar ‘echte’ boeken of lees je ze liever digitaal?

In eerste instantie is het natuurlijk interessant voor mij om te weten of er überhaupt een behoefte is aan een boek die deze materie uitdiept. Misschien is er wel helemaal nooit zo’n boek op de markt gekomen vanwege het feit dat er helemaal geen interesse voor het onderwerp bestaat…

In tweede instantie is het de vraag voor welke doelgroep een dergelijk boek interessant is:

De (semi)professionele gebruikers, mensen die hoogstwaarschijnlijk met het maken en/of bewerken van beelden hun geld verdienen of er veel tijd en energie in steken. Deze groep zal  vrijwel zonder uitzondering in RAW fotograferen. Voor deze groep zijn er een aantal Engelstalige titels beschikbaar over het DAM onderwerp.  

Onder de Niet-professionele gebruikers versta ik de mensen die fotograferen wel leuk vinden maar daar geen halszaak van maken. Ze zouden misschien graag wat meer achtergrond willen hebben over hoe ze hun kwaliteit kunnen verhogen (daar gaat het boek trouwens niet over) en hoe ze meer grip krijgen op de (re) organisatie van hun fotocollectie, structuur, workflow, back-up, etc. Deze groep zal veel vaker in het JPG formaat fotograferen en wellicht niet over een spiegelreflex camera beschikken. Voor deze groep wordt het onderwerp hoogstens behandeld in een hoofdstuk van een algemeen boek over fotografie maar er bestaan voor zover ik weet geen boeken die in zijn geheel aan het onderwerp geweid zijn.

En ten slotte is het nog de vraag of ik moeite moet doen om een fysiek boek uit te brengen of dat digitaal voldoet. De kosten voor het eerste zullen waarschijnlijk hoger zijn maar het risico van illegale distributie is natuurlijk veel groter wanneer ik een boek in bijvoorbeeld PDF uit breng. Kopieerbeveiligingen als DRM vindt ik maar niets als het om mijn eigen aankopen ga dus wil ik die ook niet aanbrengen op een eventueel door mij uit te geven boek.
Het is natuurlijk ook mogelijk om het (digitale) boek zonder kosten uit te geven als promotie van de diensten die ik op dit vlak aan klanten zou kunnen gaan bieden. Dit moet ik t.z.t. nog eens nader uitwerken…

Vul je de vragenlijst ook even in?

Alvast bedankt

Deel 1 van 2 over m'n DAM workflow

Toen ik deze blog begon schreef ik dit artikel over mijn foto workflow. Ondanks dat het nog maar een paar jaar geleden is lijkt het bij nalezen helaas toch al weer behoorlijk gedateerd.

Naast ‘voortschrijdend inzicht’ is er natuurlijk ook sprake van meer ervaring en bovendien ben ik destijds nauwelijks op het hoe en waarom van de verschillend keuzes ingegaan. Hoog tijd voor een vervolg dus!

Een van de tips waarmee ik destijds begon is het advies om je eigen werkwijze niet complexer te maken dan waarvoor je zelf de benodigde discipline op kan brengen en dat advies geldt nog altijd. Daarmee is hopelijk ook meteen helder dat het niet mijn bedoeling is om anderen mijn workflow op te dringen. Misschien zitten er wel handige “O ja” momenten tussen. Voor de zaken die ik wellicht net iets handiger heb ingeregeld dan jezelf of zaken die je zelfs misschien zijn ontgaan is dit artikel dus bedoeld. Gebruik het om je eigen workflow optimaal af te stellen en blijf dat in de toekomst ook doen.

Workflow?
Wanneer fotografen het over hun ‘Workflow’ hebben kun ze volgens mij twee dingen bedoelen:

1.       Hun werkwijze om vanaf de originele (RAW) opname te komen tot het uiteindelijk optimale eindresultaat.  Een foto die geschikt is voor het doel waarvoor je hem gemaakt hebt: een klant, presentatie, boek, website, etc.

2.       Of de werkwijze die nodig is om al je foto’s in een beheerde omgeving onder te brengen zodat ze veilig zijn en gemakkelijk weer terug gevonden kunnen worden. Vaak wordt dit ook wel de (Foto) DAM Workflow genoemd en dit dekt inderdaad beter de lading dan alleen ‘Workflow’.

In dit artikel heb ik het over de tweede definitie van Workflow (DAM) maar dat zal gezien de aard van deze blog geen verrassing zijnJ.

Zoals je in de afbeelding aan het begin van dit artikel kunt zien registreer ik de eerste stappen van mijn workflow in een Excel sheet, deze kan desgewenst hier gedownload worden. De stappen die nog na stap 12 nodig zijn registreer ik overigens niet in de sheet, dat doe ik binnen mijn DAM applicatie (momenteel Expression Media) en daarover de volgende maand dus meer. Een tweede reden voor de splitsing van dit artikel in twee delen is dat de handelingen in dit eerste deel vaak aaneengesloten worden doorlopen. De handelingen in het tweede deel zijn vaak (veel) meer gefragmenteerd en verspreid over de tijd. En ten slotte is het vrij veel stof voor een enkel artikel…

In dit eerste deel van mijn workflow gebruik ik de volgende applicaties:

·         Nikon ViewNX
·         Adobe Bridge
·         Adobe DNG converter
·         Microsoft Expression Media
·         Syncback van BrightSparks

Bij de beschrijving van de afzonderlijke stappen doorloop ik de getoonde sheet van links naar rechts en heb ik de afzonderlijke applicaties ieder een andere kleur meegegeven:

Kaart#
Geef je geheugenkaarten allemaal een uniek nummer en noteer deze in de kolom wanneer je de kaart hebt gebruikt. Zo kun je eventuele problemen met een kaart snel lokaliseren en passende maatregelen nemen.

1. Ingest
‘Ingest’ is de term voor het overbrengen van foto’s van camera (of geheugenkaart) naar de computer. Daarvoor gebruik ik het gratis Nikon Transfer (tegenwoordig is dit onderdeel van Nikon ViewNX) omdat ik toevallig met Nikon fotografeer. Vanzelfsprekend leveren ook de andere merken vergelijkbare programma’s. Belangrijk is dat het mogelijk is om in een enkele handeling al je foto’s te voorzien van metagegevens die voor alle foto’s dezelfde is zoals je naam, copyright e.d. Nog mooier is wanneer je die van tevoren in een sjabloon kunt vastleggen. Leest evt. hier een eerder artikel dat ik hierover schreef.
Marc Rochkind heeft zelfs speciaal ten behoeve van de ‘ingestion’ een specifieke applicatie ontwikkeld; Image Ingester Pro (IIP) hoewel die voornamelijk door professionals wordt gebruikt. Echter is er sinds kort ook een laagdrempeliger uitvoering op de markt; Ingestamatic. Binnenkort zal ik als vervolg op een eerder artikel dat ik al eens schreef over het ingestion gebeuren hier nog eens wat dieper in duiken. Klik hier alvast voor een vergelijkingstabelletje van IIP en Ingestamatic.
Belangrijk bij het hele ingestion gebeuren is dat bij het overzetten van je foto’s op je computer er geen fouten worden gemaakt waardoor je het risico loop om opnames te verliezen of corrupt te raken. Je wilt er ook van op aan kunnen waar de foto’s en op welke manier de foto’s op een (vooraf) bepaalde plek terecht komen.

2. Hernoem de directory met nieuwe foto’s
Noteer de eerste opname en de laatste opname van het kaartje die je zojuist over hebt gezet. Hierdoor zie je later snel of je een kaart hebt gemist om over te zetten. Met name van belang wanneer je thuis bent gekomen met meerdere volgeschoten kaarten.
In de sheet kun je bevestigen dat je de directory met nieuw binnengehaalde foto’s hernoemd hebt maar in de kolom er naast tevens wat de nieuwe naam is geworden. Dat is in mijn beleving handig om overzicht te houden en om in de gaten te houden of je zaken mist.

3. Sorteren en deleten van ‘echte’ missers
Ikzelf gooi niet veel foto’s weg. Alleen volstrekt verkeerd belichte opnames of zwaar bewogen foto’s komen daarvoor in aanmerking. Het is namelijk zo dat je nooit weet of er nog weer eens een toepassing voor een eerst als mislukt beschouwde foto. Denk daarbij maar eens aan de belichtingstrapjes die je vroeger wellicht wel eens maakte met je analoge camera om verzekerd te zijn van een goed belicht exemplaar. Na het scannen van deze negatieven lenen ze zich tegenwoordig uitstekend om een HDR foto van te maken in bijvoorbeeld Photoshop. Of soms staat er iets op de achtergrond van een ‘mislukte’ foto dat later toch van waarde blijkt. Kortom, ik gooi niet veel weg maar altijd wel iets. Dat doe ik overigens altijd op de computer en nooit in de camera zelf hoewel ik toch wel vaak meteen al weet of een opname mislukt is. Weggooien op de camera zelf kan namelijk corruptie van de kaart tot gevolg hebben en daarom doe ik het altijd naderhand.

4. Foto’s hernoemen
Hoewel veel fotografen er voor kiezen om de foto’s volgens de door hen bedachte naamconventie te hernoemen tijdens het ingestionproces (meteen bij stap 1 dus), kies ik er toch voor om dat pas in deze fase te doen.
Pas nu (nadat in de vorige stap de mislukte foto’s zijn weggegooid) zullen er namelijk geen ‘gaten’ ontstaan in de reeksen foto’s. Wanneer er een keer ergens een foto in een reeks ‘mist’ dan is er vrijwel zeker ook iets aan de hand. In zo’n geval zou ik een backup terug kunnen zetten of iets dergelijks.
Over de nut en noodzaak van het hernoemen schreef eerder al (in februari van dit jaar) dit artikel. Ik realiseer me overigens dat mijn workflow een stuk eenvoudiger zou kunnen door niets meer weg te gooien en dus ook de evident mislukte opnames gewoon te behouden. Dan kunnen namelijk zowel deze stap als de vorige stap komen te vervallen en kan het hernoemen volautomatisch ingepast worden in stap 1. Hoewel het wellicht wat tijdswinst op zou kunnen leveren geloof ik niet dat dit substantieel zal zijn. Zeker gezien de tijd die ik hier in de praktijk mee kwijt ben en al helemaal vergeleken met een aantal andere stappen in mijn workflow.

5. Backup
Nu de foto’s hun definitieve naam hebben en ze voorzien zijn van de basis-meta-data is het tijd voor de eerste backup. Dit doe ik met het (ook gratis!) Syncback van BrightSparks, althans ik doe het met de eenvoudigste versie van Syncback en die is gratis.
De belangrijkste keuze voor Syncback is dat er een validatie optie in zit en ik ken geen enkel ander gratis backup programma (voor het Windows platform in ieder geval) die dat heeft. Syncback kan dus na de backup controleren (aan de hand van de unieke ‘hash’) of de backup gelijk is aan het origineel!
Eerder schreef ik dit en dit artikel over backups binnen een foto workflow, doe er je voordeel mee.

6. Integriteitscontrole
Hiervoor gebruik ik Adobe Bridge. Dit is de meest toonaangevende foto browser van dit moment en de manier waarop er wordt gewerkt met de kleurruimtes is eigenlijk de standaard binnen het vakgebied. Met integriteitscontrole bedoel ik dat wanneer ik de foto’s met Bridge goed kan zien en beoordelen ze correct en zonder fouten de vorige stappen hebben doorlopen. Een (kritische) optische controle is toch ergens een keer nodig en binnen mijn Workflow is dat dus NU. De volgende stap sluit er naadloos op aan en ik doe stap 6 dan ook altijd pas wanneer ik met stap 7 aan de slag wil. Als ik alle stappen van dit eerste deel van mijn workflow al eens een keer niet meteen allemaal wil doorlopen (vanwege tijdsgebrek oid) dan maak ik de ‘knip’ in de tijd meestal tussen stap 5 en 6.

7. Camera RAW batch aanpassingen
Adobe Bridge is eenvoudig zo in te stellen dat wanneer je op opname klikt niet Photoshop wordt geopend maar ACR – Adobe Camera Raw (Menu/Bewerken/Voorkeuren/Algemeen). De eerste, grove, aanpassingen (kleur, contrast, verzadiging, scherpte, e.d. doe ik dan ook met ACR vanuit Bridge. Een aantal settings heb ik voorgedefinieerd en pas ik toe op grote sets (soms alle) foto’s. De aanpassingen in RAW bestanden middels Bridge/ACR zijn overigens niet-destructief. Lees daarover desgewenst meer in dit artikel, het is namelijk een hele belangrijke eigenschap/voorwaarde.

8. Backup
Dezelfde handeling zoals bij stap 5 om alle tussenliggend werkzaamehden weer veilig te stellen.

9. DNG’s maken
Alle stappen tot nu toe zijn bedoeld om op deze plek uit te komen. Ik beschouw DNG’s als mijn digitale negatieven en hoewel ik de camera-originele-RAW-bestanden (NEF) wel bewaar doe ik er in de praktijk nooit meer iets mee. De argumenten voor het DNG RAW formaat boven proprietary RAW formaten als NEF, CRW, e.d. heb ik eerder hier al eens beschreven en zal ik op deze plek dus niet dunnetjes over gaan doen. Laat het duidelijk zijn dat ik een overtuigd aanhanger van het DNG RAW formaat zijn maar mocht je dat zelf niet willen dan wordt je eigen workflow er natuurlijk alleen maar eenvoudiger van omdat je deze stap over kunt slaan.
DNG’s kunnen overigens worden gemaakt met de gratis DNG converter (van Adobe).

10. De Master Catalogus bijwerken met de nieuwste foto’s
Uiteindelijk komen alle foto’s in het archief terecht. Ik gebruik daar Expression Media voor, dat was in het verleden van Microsoft maar is overgenomen door PhaseOne. Zij hebben het omgedoopt tot ‘MediaPro’. Naast een catalogus voor mijn originelen (m’n DNG ‘negatieven’) heb ik ook nog andere catalogussen voor derivatieven (afgeleide) bestanden. Niet alleen de afgeleiden van de DNG’s (panorama, montages, zwart/wit, master, HDR, etc) maar ook scans van m’n analoge archief (negatieven en dia’s).
Omdat een archief applicatie (vaak DAM – Digital Asset Management- genoemd), in tegenstelling tot een browser (zoals bijvoorbeeld Bridge) niet meteen de nieuwe foto’s ‘ziet’ moet je daar dus expliciet een opdracht voor geven en dat doe ik in deze stap, meteen gevolgd door de volgende;

11. De nieuwe import voorzien van een rood label
Het allereerste wat ik doe met nieuwe foto’s is ze voorzien van het rode label. Dit om ze te kenmerken als ‘hier moet alle tagging, keywording, etc nog mee gebeuren’. De kans is namelijk groot dat je hier niet meteen aan toe komt of dat je niet alle foto’s bij langs kunt. In Expression Media kun je de laatst binnengehaalde foto’s (of andere media bestanden) overigens eenvoudig en snel selecteren  (via Menu/Find/Show last import) en ze op het rode label slepen.

12. Backup
Als ‘laatste’ stap kan er weer een backup gemaakt worden zoals onder stap 5 en/of 8.
De volgende stappen worden vrijwel volledig binnen de DAM omgeving (Expression Media) doorlopen en geregistreerd. Dus hoewel mijn  Excel sheet voorziet in de registratie t/m deze 12^e stap is dat (nog) niet mijn volledige workflow…

Volgende maand licht ik de tweede helft van mijn workflow nader toe. Mochten er ondertussen vragen of opmerkingen zijn dan verneem ik die uiteraard graag hier als feedback. Aan de statistieken kan ik zien dat ik maandelijks meer dan 1000 bezoekers krijg en het zou leuk zijn om over deze materie wat reacties, vragen of meningen te vernemen.