Zoek op trefwoord in al mijn blogartikelen

vrijdag 1 mei 2020

Wild fotograferen, esthetiek versus ethiek

Op Instagram, Flickr en andere (social) media zie je vaak de mooiste foto’s van wild voorbijkomen maar dankzij Paul Bertner vraag ik me wel steeds vaker af hoe die foto’s eigenlijk zijn gemaakt. 
Zijn persoonlijke ontboezemingen op ‘The Con in Conservation’ bijvoorbeeld openden mijn ogen voor wat betreft menselijke tussenkomst en hoe dieren eigenlijk worden beïnvloed.

Eigenlijk wist ik natuurlijk wel dat er een glijdende schaal bestaat, helemaal als het gaat om commerciële organisaties die fotosafari’s organiseren maar ik ben me er nu wel meer van bewust. Uiteraard wil iedereen de mooiste foto’s van wilde dieren maar hoe ver mag je daarin gaan? Mag je het geluk afdwingen?
De voorbeelden die Paul aanhaalt stuiten mij in ieder geval tegen de borst; een slang langdurig vasthouden en zo neerleggen totdat de compositie en belichting precies goed is of insecten meenemen om later bij de lodge te fotograferen met een uitgebreide flitsinstallatie. Esthetiek ging in die voorbeelden duidelijk boven de ethiek terwijl de betreffende organisaties die juist beweren na te leven/streven.

Met de nieuw opgedane kennis voel ik dan ook de behoefte om er iets mee te doen en daar past de oproep van Paul om verantwoording af te leggen goed bij. Hij is daarvoor in 2017 het Ethical Exif initiatief gestart op facebook, later nader uitgewerkt op zijn blog.

Ethical Exif houdt in dat je transparant bent over de situatie waaronder een foto is genomen. De betreffende informatie is kort en bondig en wordt als watermerk op je foto gepubliceerd, vergelijkbaar met wat vaak gedaan wordt met Exif gegevens zoals brandpuntsafstand, sluitertijd e.d. Vandaar ook de naam ‘Ethical Exif’. Deze informatie wordt dus openlijk getoond op de foto en dus expliciet NIET verborgen in de metagegevens van de foto. Die kan namelijk verloren gaan tijdens het delen terwijl dit bij een watermerk veel minder snel/gemakkelijk gaat.

Paul geeft zelf geen norm aan, over wat goed is en wat niet. Dat verandert namelijk voortdurend en met de inzichten van vandaag zijn zaken fout die gisteren nog goed waren. Het enige wat je wél kunt doen is duidelijkheid verschaffen over de omstandigheden waaronder een foto is gemaakt, dan kan de kijker zelf beoordelen of hij dat goed of fout vindt.

Tenslotte: Als kijker heb je invloed op het gedrag van fotografen door de likes die je uitdeelt op social media. Als het gedrag van de fotograaf niet in overeenstemming is met je eigen normen zul je dat minder snel stimuleren dan wanneer je het niet weet.

De elementen die Paul heeft geïdentificeerd als zowel relevant als belangrijk zijn als volgt:

1) 🄷 - Gezondheidsschaal / stressniveaus (schaal 1-9 met ☠️, de dood van het subject in plaats van 10)

2) 📷 – Gefotografeerd op de plaats waar het subject is gevonden

3) 🖐- Manipulatie van het onderwerp (in het veld of in een studio), dit symbool komt dan in plaats van 📸

4) ⏳ - tijd in gevangenschap

5) 👣 - translocatie (vastleggen, transporteren en vrijgeven van een onderwerp van de ene locatie naar de andere)

6) 🎨 - Gebruik van klonen of uitgebreide nabewerking

7) ↺ - Beeldrotatie

8) - Afspelen van geluiden (voornamelijk gebruikt in vogelfotografie, de wetenschap heeft momenteel geen uitsluitsel over de langetermijngevolgen voor gedrag)

Criteria voor de gezondheidsschaal waarmee de numerieke 🄷-waarde wordt bepaald:

🄷1 - Het onderwerp is zich niet bewust van de aanwezigheid van de fotograaf, houdt zich bezig met normale, ongestoorde activiteiten.

🄷2 - Het onderwerp is op de hoogte van de aanwezigheid van de fotograaf, maar negeert of is gewend aan de aanwezigheid van de fotograaf en vertoont normaal gedrag.

🄷3 - Het subject is op de hoogte van de aanwezigheid van de fotograaf en past zijn gedrag als gevolg daarvan aan (geen onmiddellijk lichamelijk letsel).

🄷4 - Fotograaf houdt zich bezig met het onderwerp bijv. Manipulatie van positie, translocatie naar een studio-omgeving, enz. Maar zonder fysiek bewijs van schade aan het onderwerp.

🄷5 - Defensieve stressreactie Bijv. Opvallend / defensief gapend

🄷6 - Fysiologische respons die het verlies van fitheid op korte termijn beïnvloedt, bijv. braken, tonische onbeweeglijkheid.

🄷7 - Fysiologische respons die het verlies van fitness op de middellange termijn beïnvloedt zoals het verlies van ledematen en andere fysieke schade (herstelbaar).

🄷8 - Onmiddellijke catatonie of niet reageren op manipulatie, langdurig verlies van fitheid - Heropleving en gedeeltelijk herstel na zorg en stressvrije omgeving.

🄷9 - Onmiddellijk niet reageren op manipulatie, gedeeltelijke opwekking maar met permanent verlies van fitheid.

☠️ - Dood van onderwerp

Een voorbeeld van een foto die ikzelf gemaakt heb waarin een dier duidelijk gemanipuleerd werd is hierboven ingevoegd. Het betrof een Piranha die in Peru door onze gids werd gevangen om ons te laten zien. Hij werd ter plekke uit het water gehaald en misschien een halve minuut boven water gehouden en daarna weer teruggezet. Vandaar een camera (gefotografeerd op de plaats waar hij werd gevonden) en 🄷4 omdat het dier duidelijk gemanipuleerd werd voor wat betreft zijn positie maar omdat hij snel weer teruggezet werd hoogstwaarschijnlijk geen schade.


Mochten de gehanteerde symbolen niet goed leesbaar zijn op deze blog dan kun je hier een PDF downloaden van dit artikel.

Geen opmerkingen: