S.M.A.R.T

We gaan hier geen S.M.A.R.T. doelen bepalen (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijd) maar stoeien met diagnostische tools voor je harde schijf (Self Monitoring, Analysis and Reporting Technology).
Waarom een artikel over iets triviaals als een harde schijf op deze foto blog?

Nou, dat is heel eenvoudig eigenlijk. Omdat je kostbare foto’s, ondanks de toenemende populariteit van zogenaamde Solid State Drives (SSD), over het algemeen nog altijd op ‘gewone’ (dat wil zeggen: kwetsbare) harde schijven staan. SSD’s worden weliswaar al wel vaak gebruikt als opstartschijf voor het besturingssysteem vanwege hun snelheid maar voor de opslag van grote hoeveelheden data zijn ze (voor de meesten) nog te duur.

‘Normale’ harde schijven hebben bewegende onderdelen zoals de ‘platters’ (de ronddraaiende magnetische schijven) en de lees/schrijf arm die bij iedere lees- of schrijf actie de kop naar de juiste plek boven de ronddraaiende schijf positioneert. Dit draaien gaat met hoge snelheden (vanaf 4800 toeren tot wel 15.000 toeren) en het positioneren van de lees/schrijf arm komt erg precies. Als alles goed gaat raakt hij de draaiende schijf (net) niet. Nooit. Wanneer dat toch gebeurt, is dat vrijwel zeker het (plotselinge) einde van een harde schijf.

Toch is er iets waar je meer rekening dient te houden en dat is slijtage. Alle bewegende onderdelen hebben daar last van en ook jouw harde schijf, met al je dierbare herinneringen, zal het dus een keer begeven. De vraag is alleen; wanneer?

Nu, daar komen de SMART tools bij kijken. Met deze tools kun je namelijk min of meer de status in de gaten houden. Er is geen garantie dat je voortijdig problemen zult ontdekken maar de kans daarop is wel veel groter dan wanneer je alleen maar afwacht.

Factoren die een hoger(e) voorspellend karakter hebben op aanstaande uitval van de harde schijf dan andere factoren zijn:

• Nonzero read error rates
• Spin retry rates
• Reallocated sector count
  (of eigenlijk iedere foutmelding waarin het woord ‘sector’ voorkomt). Enkele bad sectoren mogen voorkomen maar wanneer ze gaan groeien is er zeker iets aan de hand!

Het is aan te bevelen om niet alleen periodiek een SMART controle in te plannen maar ook je nieuwe schijven hier meteen aan te onderwerpen. Nog voordat je ze ‘echt’ in dienst neemt dus. Uitval van harde schijven komen statistisch namelijk het vaakst voor meteen na ingebruikname of pas na een aantal jaren trouwe dienst.

Besturingssystemen (en zelfs moderne moederborden) hebben al SMART functionaliteit ingebouwd (Apple, Vista, Win 7) maar wanneer je van daaruit een waarschuwing ontvangt is het meestal al erg laat, soms wellicht al te laat om al je data te redden. Je kunt meer SMART functionaliteit toevoegen middels software van derden zoals GSmart van Smartmontools, Active Hard Disk Monitor van LSoft (beide voor het windows platform) of SMART Reporter (voor het Apple platform). Overigens stellen de fabrikanten voor hun eigen merk harde schijf ook vaak (zonder meerkosten) tools beschikbaar, dus het loont de moeite om dit nog even na te kijken op de betreffende site. Het is namelijk verstandig om de periodieke controles te doen met meer dan één tool. Het komt namelijk regelmatig voor dat de ene tool een ontwikkeling opmerkt die een andere tool niet opmerkt...

SMART monitoring is helaas niet altijd mogelijk. Zo kunnen PATA en SATA schijven die rechtstreeks zijn aangesloten op het moederbord probleemloos worden gemonitord en soms ook eSATA poorten. Schijven die echter zijn aangesloten via FireWire of USB kunnen over het algemeen niet worden gevolgd. Wanneer je dit wel graagt wilt kun je de aanschaf van een externe dockingstation overwegen. Deze moet dan wel via eSATA op je PC zijn aangesloten natuurlijk maar check voor aanschaf (een paar tientjes) wel even of hij SMART compatible is of vraag of je hem kunt retourneren wanneer dat niet het geval blijkt.

Wie nog even (dieper) de techniek in wil duiken kan overigens hier op wikipedia terecht.

Wanneer je vreemde ontwikkelingen ontdekt in één van je metingen, overweeg dan om de schijf proactief te vervangen door een nieuwe. Als het goed is heb je daar nu dan ook daadwerkelijk even de tijd voor.

Mocht je onregelmatigheden ontdekken bij een nieuwe schijf, breng hem dan (met de metingen uitgeprint) meteen retour met een claim op garantie.

Het lijkt vervelend om je met deze materie te moeten bezighouden maar ik hoop je er van te hebben overtuigd dat het wellicht beter is om toch (af en toe) even te doen?