Zomertijd, vergeet de klok op je camera niet!

Vanaf gisternacht is de zomertijd weer van kracht. Vergeet niet om de tijdsaanduiding van je camera('s) ook aan te passen. Deze gegevens worden namelijk als 'meta-data' in je foto's opgenomen en dan zou er sprake zijn van een verkeerde tijdsaanduiding. Met tools als Exifer kun je deze achteraf weliswaar aanpassen maar daar komt het in de praktijk meestal niet van. Beter is dus gewoon om de klok van je camera goed te hebben staan.

Is het nu erg dat wanneer je later ziet dat een foto om 10 uur 's ochtends is gemaakt terwijl het in werkelijkheid 11 uur was? Nou, op zich niet natuurlijk maar er zijn situaties te bedenken waarin het werkelijk lastig kan zijn.

Stel dat je meerdere camera's gebruikt tijdens bijvoorbeeld een huwelijksreportage. Je zult dan achteraf waarschijnlijk graag alle foto's in chronologische volgorde willen sorteren. De tijd waarop de foto gemaakt is kan daarbij van grote dienst zijn, mits deze maar correct is (op alle camera's).

Tijdelijk 30% korting op (o.a. MediaPro) Software van PhaseOne

voor de mensen die interesse hebben in 'echte' DAM software en daar voordelig aan willen komen is er tot 25 maart gelegenheid om het met 30% korting aan te schaffen, althans dat werd vandaag aangekondigd op het gebruikersforum.

Wie eerst nog even mijn ervaringen er over na wil lezen, dat kan hier.

Overigens heeft PhaseOne regelmatig dit soort tijdelijke prijsverlagingen. Overweeg je dus om een van hun producten te kopen en 'staat het niet in de brand', wacht dan even af en sla je slag op een gunstig moment.

Heb je een tijdrovende (foto) workflow maar toch eens snel resultaten nodig?

Stel dat je (ooit) besloten hebt om in RAW te gaan fotograferen (en je opnames gestructureerd te gaan verwerken) zodat de eindkwaliteit altijd optimaal is. Wat dan als je toch eens snel over het eindresultaat wilt kunnen beschikken? Zo heb ik afgelopen Sinterklaasfeest op de basisschool van mijn kinderen foto’s gemaakt die ik graag meteen ’s middags al wilde opleveren zodat ze op de klassen-sites konden worden geplaatst. Weinig tijd dus voor de ‘optimale’ weg.

Ik had kunnen besluiten om de opnames deze keer in JPG te schieten in plaats van RAW want dan kan er inderdaad snel worden opgeleverd. Echter zou ik daarmee m’n eigen principes geweld aandoen en de systematiek doorbreken die ik me met veel discipline eigen heb gemaakt. Ik ben bang dat ik daarvan spijt had gekregen, met name als er een foto tussen zit die boven de rest uit steekt en ook elders gebruikt zou kunnen worden dan voor dit ene doel.

Ik heb dan ook besloten om in zowel RAW als JPG te gaan fotograferen en vermoedelijk zal ik dat in soortgelijke toekomstige situaties opnieuw doen.

De meeste camera’s hebben namelijk de mogelijkheid om op te nemen in RAW+JPG en dat stelt je in staat om zowel snel op te leveren als daarnaast je gebruikelijke workflow te volgen. Omdat in dit scenario de verwerking van de RAW bestanden pas gebeurt nadat de JPG’s zijn opgeleverd is er hoogstwaarschijnlijk niet al te veel behoefte om veel aandacht te besteden aan de (bulk) kleurcorrecties e.d. maar je hebt dan in ieder geval wel je ‘normale’ archiefopbouw. Omdat je geen echte consessie hebt hoeven te doen is het erg onwaarschijnlijk dat je achteraf spijt krijgt.

Foto naamgevingsconventie

Bestandsnamen zijn een belangrijk onderdeel van bestandsbeheer en omdat foto’s ook ‘gewoon’ bestanden zijn geldt dat dus ook daarvoor. Hieronder een aantal basisregels en aanbevelingen.

·         Hanteer de normale computer ‘regels’ om je fotonamen te bepalen
·         Gebruik unieke bestandsnamen voor elke foto
·         Vermijd gebruik van namen of beschrijvingen in de bestandsnamen
·         Verleng bestandsnamen om originelen te onderscheiden van afgeleide bestanden
·         Wanneer eenmaal bedacht, gebruik de naamconventie dan consequent
·         Gebruik nooit verschillende namen voor hetzelfde (beeld)bestand

Hanteer de normale computer ‘regels’ om je fotonamen te bepalen

Bestandsnamen zijn een belangrijk onderdeel van de hele bestandsstructuur. Het (her)noemen van je bestanden is dan ook erg belangrijk. Digitale camera’s genereren namelijk standaard namen als DCS6871.JPG met als belangrijkste tekortkoming dat ze niet uniek zijn.  Na opname DCS9999 is de eerstvolgende opname gewoon weer DCS0001, net als de allereerste foto met deze camera. Over het algemeen kun je in de camera met betrekking tot de naamgeving niets geavanceerds instellen, dat moet je dus achteraf doen. Hou daarbij rekening met het volgende:

·         Gebruik alleen letters uit het gewone alfabet (a-z en A-Z);
·         Gebruik alleen nummers uit het decimale stelsel  (0 – 9);
·         Liggende streepjes en underscores kunnen ook wel gebruikt worden maar gebruik geen andere vreemde leestekens;
·         Bestandsnamen eindigen altijd in een zogenaamde bestandsextensie, drie letters (JPG, NEF, TIF, enz) die het formaat definiëren (na een punt).  Zorg er voor dat deze extensie niet wijzigt tijdens het eventueel hernoemingsproces (renaming).

Gebruik unieke bestandsnamen voor elke foto

Een van de belangrijkste eigenschappen van een digitale foto is dat hij een unieke naam heeft of krijgt. Het is verwarrend wanneer verschillende afbeeldingen dezelfde naam kunnen hebben voor zowel de fotograaf als de klant. Het risico bestaat dat een bestand ongewenst een andere (met dezelfde naam) overschrijft. Het is de moeite waard om even na te denken over de gewenste ‘naamconventie’ zoals dat heet. Wanneer je deze hebt bedacht, hou er dan consequent aan vast. Zaken die je kunt gebruiken voor je naamconventie zijn:


·         Begin een bestandsnaam met je initialen maar probeer wel in gedachten te houden dat je gelimiteerd bent tot 31 karakters. Kort namen werken dus het beste
·         De datum waarop de foto is gemaakt, bijvoorbeeld in de notatie jaar – maand – dag. Hierdoor worden je foto’s automatisch in de juiste volgorde getoond binnen de meeste applicaties
·         Een volgnummer per opdracht waardoor je opdrachten ‘gegroepeerd’ worden getoond
·         Een volgnummer per opname waardoor je foto’s (binnen een opdracht) in de juiste volgorde worden getoond. Gebruik voldoende karakters voor de te overbruggen periode.

Vermijd gebruik van namen of beschrijvingen in de bestandsnamen

Hoewel het elders wel eens wordt geadviseerd heeft het toch te veel nadelen. Zo kan het leiden tot veel te lange bestandsnamen en is het niet te gebruiken in een leverancier-klant relatie. Voor een klant zul je dan al snel overgaan naar een andere naamgeving (nummer) waardoor je dus een soort ‘vertaaltabel’ zult moeten gaan bijhouden omdat dezelfde foto onder verschillende namen bekend is. Een beschrijvende naam is dan ook niet handig.

Verleng bestandsnamen om originelen te onderscheiden van afgeleide bestanden

Erg belangrijk is om snel te kunnen onderscheiden of je te maken hebt met een origineel dan wel een afgeleid bestand. Zoals bekend zijn er talrijke versies van een foto mogelijk zoals masterfiles, zwart-wit, panorama, print, web, HDR, etc.


Een aantal variaties op bestanden en hun haamgeving:

Wanneer eenmaal bedacht, gebruik de naamconventie dan consequent

Wanneer je eenmaak een naamconventie hebt bedahct, hou er dan ook consequent aan vast. Net als de optionele stap om je camaraspecifieke RAW bestanden om te zetten naar het generieke DNG formaat kun je dit doen vroeg binnen je werkproces of laat.
Veel mensen zullen de voorkeur geven aan het hernoemen van de bestanden tijdens het zogenaamde ingestion proces, het moment dat de beelden van je camera of kaart de computer binnen komen maar met name de mensen met meerdere camera’s zullen dit op een later moment in het proces willen doen.

Wat ikzelf bijvoorbeeld erg prettig vind is een ononderbroken reeks afbeeldingen. Wanneer je nu al tijdens het ingestion proces de afbeeldingen van de definitieve nummers voorziet zullen er ‘gaten’ ontstaan bij alle foto’s die je daarna nog weg gaat gooien. In mijn eigen workflow hernoem ik de foto’s dan ook pas nadat ik eerste selectie heb gedaan (houden of weggooien).

Gebruik (indien mogelijk) geen verschillende namen voor hetzelfde (beeld)bestand

Een van de ergste dingen die je met naamgeving kunt doen is om dezelfde foto meerdere namen te geven. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen wanneer er meteen bij het ingestion proces een kopie van het bestand wordt geplaatst op een tweede locatie. (Hoewel dit op zich een heel verstandige insteek is en je er om deze reden zeker niet van af zou moeten zien.)
Deze werkwijze is niet alleen verwarrend vanwege de verschillende naamgeving maar ook het aantal bestanden zal niet overeenkomen tussen beide locaties. Hoewel er manieren bestaan om dit te herstellen zoals het vergelijken van de bestanden op tijdstip of het plaatsen van de oorspronkelijke naam in een metadata veld en die met elkaar te vergelijken brengt dit toch aanmerkelijk meer werk met zich mee.

Het is overigens altijd aan te bevelen om de uiteindelijke bestandsnaam in de metadata onder te brengen omdat klanten de bestanden nog wel eens willen hernoemen volgens hun eigen naamconventie. Bij correspondentie over de foto en/of eventuele bestellingen kan eenvoudig naar het betreffende veld worden verwezen waardoor je veel zoekwerk wordt bespaard.

Dit mechanisme is ook bruikbaar voor foto’s die op een webpagina terecht gaan komen. Zoekmachines kunnen namelijk beter overweg met foto’s die een beschrijvende naam hebben. En hoewel dat ingaat tegen het principe kan het voor deze specifieke toepassing toch zinvol zijn. Wanneer de ‘echte’ naam dan in de metadata is ondergebracht kan de eventuele verwarring dus worden geminimaliseerd.

In 2009 schreef ik eerder over naamgeving en de tooling die daarbij gebruikt kan worden bij het hernoemen. Dit artikel is daar een uitbreiding op.

In april 2015 is er een vervolg op dit artikel gepubliceerd.

Goede voornemens voor het nieuwe jaar?

Net als heel veel andere mensen heb je misschien ook goede voornemens voor het nieuwe jaar?

Voor wat betreft het beheer van je digitale (foto) collectie zou je bijvoorbeeld kunnen overwegen om toch eens die back-up in te regelen (ook op DVD) waar het tot nog toe nog nooit van gekomen is. Of iets te gaan doen met het waarderen van je foto’s (dmv sterren) zodat je gemakkelijk de juiste foto terug kunt vinden.


Niet te vergeten het toepassen van meta-data (trefwoorden) of virtuele groepen  ten behoeve van de organisatie van je collectie.


Wanneer je nog geen DAM (Digital Asset Managment) applicatie gebruikt dan zou je je daarop kunnen gaan oriënteren. Wordt het een commercieel programma als Media Pro of gebruik je liever een gratis programma als Picasa? Een heel jaar om dit verder uit te zoeken.


Heb je nog oude dia’s dan kun je die natuurlijk gaan scannen maar hetzelfde geldt voor negatieven en of je er een scanner voor aan moet schaffen lees je hier.

Vergeet in ieder geval niet om je camera mee te nemen als je er dit jaar op uit trekt!

Echt of niet?

Met de moderne Photoshop technieken kun je je vrijwel altijd afvragen of een foto wel echt is. Natuurlijk speelt deze vraag een grotere rol bij nieuwsfoto’s en forensisch onderzoek dan bij creatief gebruik.


Manipulatie bij nieuwsfoto’s is bijna van alle tijd en nog niet zo lang geleden was het onderwerp weer even actueel toen Defensiefotograaf Sjoerd Hilckmann een prijs won bij de Zilveren Camera met deze foto:

Zoals je ziet betreft het puur een esthetische kwestie en is het maar de vraag of de nieuwswaarde beïnvloed is. Toch is het een hot item in de nieuws wereld want waar het om gaat is natuurlijk waar je de grens trekt (kijk evt. verder op deze opiniepagina met meer voorbeelden of lees het zojuist uitgekomen boek ‘Kijken zonder zien’ van Gie van den Berghe, ISBN 9789028962521.

Als je in de gelegenheid bent moet je zeker ook even het artikel ‘Meekijken’ in De Volkskrant van vandaag inzien (pag 22/23).

De vraag of een foto origineel is of niet is bij forensisch- en verzeeringsonderzoek echter wel relevant. Wanneer iemand veroordeeld wordt op basis van een foto dan wil je er wel zeker van zijn dat het geen in elkaar geknutselde montage betreft.


Verschillende leveranciers hebben een antwoord proberen te geven op deze behoefte:

·       Nikon heeft zijn ‘Image Authentication Software’. Daarmee kan aangetoond worden of de afbeeldingen (gemaakt met een aantal professionele camera modellen) daadwerkelijk origineel zijn of niet. Daarvoor heb je dan een D300s, D700 of een D3s nodig.

·       Canon kent het vergelijkbare ‘Original Decision Data’ systeem (o.a.: EOS 20D, EOS 5D, EOS 30D, EOS 40D, EOS 450D, EOS 1000D, EOS 50D, EOS 5D Mark II, EOS 500D en EOS 7D).

·       JPEGsnoop heeft software waarmee analyses zijn uit te voeren op jpg afbeeldingen. Het kan ondermeer iets zeggen over de bron van het bestand (waarmee is het gemaakt).

In het geval van Canon en Nikon geeft de camera als het ware een handtekening mee aan de foto die later door software uitgelezen kan worden. Ontbreekt de handtekening dan is de foto bewerkt.

Toch stelt het eigenlijk helemaal niet (meer) zo heel veel voor. Het bedrijf Elcomsoft heeft zowel de software van Nikon(artikel) als die van Canon (artikel) gekraakt en beide zijn nu dus gecompromitteerd. En hoewel dit al behoorlijk lang is geleden hebben zowel Nikon (april 2011) als Canon (nov 2010) nog steeds geen antwoord. Ik vraag me af of die ooit nog gaat komen, de sites van beide blijven oorverdovend stil. Ze ontkennen het nog net niet maar daarmee is alles wel zo’n beetje gezegd.

In het kort komt het er op neer dat, dankzij de hacks van Elcomsoft het mogelijk is om bewerkte foto’s van een handtekening te voorzien die door de genoemde software als ‘echt’ wordt herkend.

Voor JPEGsnoop geldt dat de analyses die worden uitgevoerd nooit 100% uitsluitsel geven en bovendien alleen op JPG’s kunnen worden uitgevoerd. Met het programma kan een hoop informatie uit foto’s worden ontsloten maar voor dit artikel focus ik me even op de optie waarmee foto’s als bewerkt kunnen worden herkend. JPEGsnoop heeft namelijk een database met een groot aantal (jpeg) compressie signaturen waarmee de betreffende afbeelding vergeleken wordt. Wanneer de signatuur van de foto overeenkomt met die van bijvoorbeeld Photoshop dan mag je er van uit gaan niet met een originele opname van doen te hebben.

Mocht er dus geknoeid zijn met een foto en dat tevens worden opgemerkt door bovenstaande of andere software, dan lijkt me dat voldoende om de betreffende foto uit te sluiten als bewijsmateriaal. Echter andersom; aantonen dat het écht om een origineel gaat is, voorzover mij bekend, door niemand 100% te garanderen. Dmitry Sklyarov, de persoon van Elcomsoft die de Canon code kraakte, ziet overigens nog wel mogelijkheden voor toekomstige hardware; zie pagina 32 van dit PDF bestand maar er lijken geen ontwikkelingen gaande op dit gebied.Of dit alles relevant is voor de Nederlandse situatie weet ik overigens niet omdat ik heb begrepen dat de rechtbanken in ons land de genoemde versleutelingen al voorheen niet accepteerden als bewijs van echtheid. Waar ik dan nog wel even benieuwd naar ben is of er dan überhaupt nog wel foto’s in Nederlandse rechtszaken gebruikt worden…

Trefwoord tips voor fotografen die gebruik (willen) maken van Photostockbureau’s

Foto’s die je te koop aanbiedt via een stockbureau zoals Getty of Shutterstock hebben een heel andere benadering nodige wanneer het gaat om trefwoorden dan foto’s die je voor jezelf gebruikt of rechtstreeks aan klanten verkoopt. 
Over dit laatste heb ik al eens eerder geschreven maar ditmaal wil ik dus wat concrete tips bespreken die van belang zijn voor het gebruik van je foto’s bij stock bureaus

Om expliciet te maken dat er geen personen op je foto staan kun je het woord ‘niemand’ toevoegen als trefwoord

Geef aan of het een kleuren- dan wel een zwart/wit opname betreft. Hetzelfde geldt voor panorama en/of HDR foto’s

Gebruik verschillende spellingsmogelijkheden voor je trefwoorden (zwart/wit, zwart-wit/ zw/w)

Mocht je je foto’s aan stockbureau ’s gaan aanbieden dan is het van belang dat je de trefwoorden er ook (minimaal) in het Engels bij plaatst

Voeg de leeftijd van de mensen op de foto toe. Gebruik daarbij ranges als ‘0-5 jaar’

Beschrijf de etnische afkomst van de mensen op de foto; juist ook wanneer het om blanke mensen gaat

Ga er van uit dat de zoekmachines van stockbureaus (nog) niet automatisch synoniemen voor je trefwoorden zullen genereren (Stoel, sofa, zetel, fauteuil), doe dat dus zelf. Zorg ook voor verschillende vervoegingen van de gebruikte trefwoorden (spelen, speelt, speelde).

De meeste opnames vallen in een van de volgende drie categorieën; Interieur, Exterieur en Buiten. Geef dit aan al je foto’s mee

Verdiep je in de zoektermen die editors vaak gebruiken zoals ‘achtergrondkleur’. Pas deze termen als trefwoord toe bij de foto’s die van toepassing zijn

Besteed voldoende tijd aan het meegeven van trefwoorden aan je foto’s, alleen dan zullen ze komen 'bovendrijven' bij zoekopdrachten van geïnteresseerde klanten.

Zoals in het voorwoord aangegeven zijn veel van de genoemde zaken niet belangrijk of juist zelfs overbodig bij het beheer van je privéfoto’s. Daar zullen zaken als een sterwaardering en namen van de personen die op de foto staan een veel belangrijkere rol spelen. Hoe en welke trefwoorden je toevoegt aan je foto's is dus afhankelijk van je situatie.