Deel 1 van 2 over m'n DAM workflow

Toen ik deze blog begon schreef ik dit artikel over mijn foto workflow. Ondanks dat het nog maar een paar jaar geleden is lijkt het bij nalezen helaas toch al weer behoorlijk gedateerd.

Naast ‘voortschrijdend inzicht’ is er natuurlijk ook sprake van meer ervaring en bovendien ben ik destijds nauwelijks op het hoe en waarom van de verschillend keuzes ingegaan. Hoog tijd voor een vervolg dus!

Een van de tips waarmee ik destijds begon is het advies om je eigen werkwijze niet complexer te maken dan waarvoor je zelf de benodigde discipline op kan brengen en dat advies geldt nog altijd. Daarmee is hopelijk ook meteen helder dat het niet mijn bedoeling is om anderen mijn workflow op te dringen. Misschien zitten er wel handige “O ja” momenten tussen. Voor de zaken die ik wellicht net iets handiger heb ingeregeld dan jezelf of zaken die je zelfs misschien zijn ontgaan is dit artikel dus bedoeld. Gebruik het om je eigen workflow optimaal af te stellen en blijf dat in de toekomst ook doen.

Workflow?
Wanneer fotografen het over hun ‘Workflow’ hebben kun ze volgens mij twee dingen bedoelen:

1.       Hun werkwijze om vanaf de originele (RAW) opname te komen tot het uiteindelijk optimale eindresultaat.  Een foto die geschikt is voor het doel waarvoor je hem gemaakt hebt: een klant, presentatie, boek, website, etc.

2.       Of de werkwijze die nodig is om al je foto’s in een beheerde omgeving onder te brengen zodat ze veilig zijn en gemakkelijk weer terug gevonden kunnen worden. Vaak wordt dit ook wel de (Foto) DAM Workflow genoemd en dit dekt inderdaad beter de lading dan alleen ‘Workflow’.

In dit artikel heb ik het over de tweede definitie van Workflow (DAM) maar dat zal gezien de aard van deze blog geen verrassing zijnJ.

Zoals je in de afbeelding aan het begin van dit artikel kunt zien registreer ik de eerste stappen van mijn workflow in een Excel sheet, deze kan desgewenst hier gedownload worden. De stappen die nog na stap 12 nodig zijn registreer ik overigens niet in de sheet, dat doe ik binnen mijn DAM applicatie (momenteel Expression Media) en daarover de volgende maand dus meer. Een tweede reden voor de splitsing van dit artikel in twee delen is dat de handelingen in dit eerste deel vaak aaneengesloten worden doorlopen. De handelingen in het tweede deel zijn vaak (veel) meer gefragmenteerd en verspreid over de tijd. En ten slotte is het vrij veel stof voor een enkel artikel…

In dit eerste deel van mijn workflow gebruik ik de volgende applicaties:

·         Nikon ViewNX
·         Adobe Bridge
·         Adobe DNG converter
·         Microsoft Expression Media
·         Syncback van BrightSparks

Bij de beschrijving van de afzonderlijke stappen doorloop ik de getoonde sheet van links naar rechts en heb ik de afzonderlijke applicaties ieder een andere kleur meegegeven:

Kaart#
Geef je geheugenkaarten allemaal een uniek nummer en noteer deze in de kolom wanneer je de kaart hebt gebruikt. Zo kun je eventuele problemen met een kaart snel lokaliseren en passende maatregelen nemen.

1. Ingest
‘Ingest’ is de term voor het overbrengen van foto’s van camera (of geheugenkaart) naar de computer. Daarvoor gebruik ik het gratis Nikon Transfer (tegenwoordig is dit onderdeel van Nikon ViewNX) omdat ik toevallig met Nikon fotografeer. Vanzelfsprekend leveren ook de andere merken vergelijkbare programma’s. Belangrijk is dat het mogelijk is om in een enkele handeling al je foto’s te voorzien van metagegevens die voor alle foto’s dezelfde is zoals je naam, copyright e.d. Nog mooier is wanneer je die van tevoren in een sjabloon kunt vastleggen. Leest evt. hier een eerder artikel dat ik hierover schreef.
Marc Rochkind heeft zelfs speciaal ten behoeve van de ‘ingestion’ een specifieke applicatie ontwikkeld; Image Ingester Pro (IIP) hoewel die voornamelijk door professionals wordt gebruikt. Echter is er sinds kort ook een laagdrempeliger uitvoering op de markt; Ingestamatic. Binnenkort zal ik als vervolg op een eerder artikel dat ik al eens schreef over het ingestion gebeuren hier nog eens wat dieper in duiken. Klik hier alvast voor een vergelijkingstabelletje van IIP en Ingestamatic.
Belangrijk bij het hele ingestion gebeuren is dat bij het overzetten van je foto’s op je computer er geen fouten worden gemaakt waardoor je het risico loop om opnames te verliezen of corrupt te raken. Je wilt er ook van op aan kunnen waar de foto’s en op welke manier de foto’s op een (vooraf) bepaalde plek terecht komen.

2. Hernoem de directory met nieuwe foto’s
Noteer de eerste opname en de laatste opname van het kaartje die je zojuist over hebt gezet. Hierdoor zie je later snel of je een kaart hebt gemist om over te zetten. Met name van belang wanneer je thuis bent gekomen met meerdere volgeschoten kaarten.
In de sheet kun je bevestigen dat je de directory met nieuw binnengehaalde foto’s hernoemd hebt maar in de kolom er naast tevens wat de nieuwe naam is geworden. Dat is in mijn beleving handig om overzicht te houden en om in de gaten te houden of je zaken mist.

3. Sorteren en deleten van ‘echte’ missers
Ikzelf gooi niet veel foto’s weg. Alleen volstrekt verkeerd belichte opnames of zwaar bewogen foto’s komen daarvoor in aanmerking. Het is namelijk zo dat je nooit weet of er nog weer eens een toepassing voor een eerst als mislukt beschouwde foto. Denk daarbij maar eens aan de belichtingstrapjes die je vroeger wellicht wel eens maakte met je analoge camera om verzekerd te zijn van een goed belicht exemplaar. Na het scannen van deze negatieven lenen ze zich tegenwoordig uitstekend om een HDR foto van te maken in bijvoorbeeld Photoshop. Of soms staat er iets op de achtergrond van een ‘mislukte’ foto dat later toch van waarde blijkt. Kortom, ik gooi niet veel weg maar altijd wel iets. Dat doe ik overigens altijd op de computer en nooit in de camera zelf hoewel ik toch wel vaak meteen al weet of een opname mislukt is. Weggooien op de camera zelf kan namelijk corruptie van de kaart tot gevolg hebben en daarom doe ik het altijd naderhand.

4. Foto’s hernoemen
Hoewel veel fotografen er voor kiezen om de foto’s volgens de door hen bedachte naamconventie te hernoemen tijdens het ingestionproces (meteen bij stap 1 dus), kies ik er toch voor om dat pas in deze fase te doen.
Pas nu (nadat in de vorige stap de mislukte foto’s zijn weggegooid) zullen er namelijk geen ‘gaten’ ontstaan in de reeksen foto’s. Wanneer er een keer ergens een foto in een reeks ‘mist’ dan is er vrijwel zeker ook iets aan de hand. In zo’n geval zou ik een backup terug kunnen zetten of iets dergelijks.
Over de nut en noodzaak van het hernoemen schreef eerder al (in februari van dit jaar) dit artikel. Ik realiseer me overigens dat mijn workflow een stuk eenvoudiger zou kunnen door niets meer weg te gooien en dus ook de evident mislukte opnames gewoon te behouden. Dan kunnen namelijk zowel deze stap als de vorige stap komen te vervallen en kan het hernoemen volautomatisch ingepast worden in stap 1. Hoewel het wellicht wat tijdswinst op zou kunnen leveren geloof ik niet dat dit substantieel zal zijn. Zeker gezien de tijd die ik hier in de praktijk mee kwijt ben en al helemaal vergeleken met een aantal andere stappen in mijn workflow.

5. Backup
Nu de foto’s hun definitieve naam hebben en ze voorzien zijn van de basis-meta-data is het tijd voor de eerste backup. Dit doe ik met het (ook gratis!) Syncback van BrightSparks, althans ik doe het met de eenvoudigste versie van Syncback en die is gratis.
De belangrijkste keuze voor Syncback is dat er een validatie optie in zit en ik ken geen enkel ander gratis backup programma (voor het Windows platform in ieder geval) die dat heeft. Syncback kan dus na de backup controleren (aan de hand van de unieke ‘hash’) of de backup gelijk is aan het origineel!
Eerder schreef ik dit en dit artikel over backups binnen een foto workflow, doe er je voordeel mee.

6. Integriteitscontrole
Hiervoor gebruik ik Adobe Bridge. Dit is de meest toonaangevende foto browser van dit moment en de manier waarop er wordt gewerkt met de kleurruimtes is eigenlijk de standaard binnen het vakgebied. Met integriteitscontrole bedoel ik dat wanneer ik de foto’s met Bridge goed kan zien en beoordelen ze correct en zonder fouten de vorige stappen hebben doorlopen. Een (kritische) optische controle is toch ergens een keer nodig en binnen mijn Workflow is dat dus NU. De volgende stap sluit er naadloos op aan en ik doe stap 6 dan ook altijd pas wanneer ik met stap 7 aan de slag wil. Als ik alle stappen van dit eerste deel van mijn workflow al eens een keer niet meteen allemaal wil doorlopen (vanwege tijdsgebrek oid) dan maak ik de ‘knip’ in de tijd meestal tussen stap 5 en 6.

7. Camera RAW batch aanpassingen
Adobe Bridge is eenvoudig zo in te stellen dat wanneer je op opname klikt niet Photoshop wordt geopend maar ACR – Adobe Camera Raw (Menu/Bewerken/Voorkeuren/Algemeen). De eerste, grove, aanpassingen (kleur, contrast, verzadiging, scherpte, e.d. doe ik dan ook met ACR vanuit Bridge. Een aantal settings heb ik voorgedefinieerd en pas ik toe op grote sets (soms alle) foto’s. De aanpassingen in RAW bestanden middels Bridge/ACR zijn overigens niet-destructief. Lees daarover desgewenst meer in dit artikel, het is namelijk een hele belangrijke eigenschap/voorwaarde.

8. Backup
Dezelfde handeling zoals bij stap 5 om alle tussenliggend werkzaamehden weer veilig te stellen.

9. DNG’s maken
Alle stappen tot nu toe zijn bedoeld om op deze plek uit te komen. Ik beschouw DNG’s als mijn digitale negatieven en hoewel ik de camera-originele-RAW-bestanden (NEF) wel bewaar doe ik er in de praktijk nooit meer iets mee. De argumenten voor het DNG RAW formaat boven proprietary RAW formaten als NEF, CRW, e.d. heb ik eerder hier al eens beschreven en zal ik op deze plek dus niet dunnetjes over gaan doen. Laat het duidelijk zijn dat ik een overtuigd aanhanger van het DNG RAW formaat zijn maar mocht je dat zelf niet willen dan wordt je eigen workflow er natuurlijk alleen maar eenvoudiger van omdat je deze stap over kunt slaan.
DNG’s kunnen overigens worden gemaakt met de gratis DNG converter (van Adobe).

10. De Master Catalogus bijwerken met de nieuwste foto’s
Uiteindelijk komen alle foto’s in het archief terecht. Ik gebruik daar Expression Media voor, dat was in het verleden van Microsoft maar is overgenomen door PhaseOne. Zij hebben het omgedoopt tot ‘MediaPro’. Naast een catalogus voor mijn originelen (m’n DNG ‘negatieven’) heb ik ook nog andere catalogussen voor derivatieven (afgeleide) bestanden. Niet alleen de afgeleiden van de DNG’s (panorama, montages, zwart/wit, master, HDR, etc) maar ook scans van m’n analoge archief (negatieven en dia’s).
Omdat een archief applicatie (vaak DAM – Digital Asset Management- genoemd), in tegenstelling tot een browser (zoals bijvoorbeeld Bridge) niet meteen de nieuwe foto’s ‘ziet’ moet je daar dus expliciet een opdracht voor geven en dat doe ik in deze stap, meteen gevolgd door de volgende;

11. De nieuwe import voorzien van een rood label
Het allereerste wat ik doe met nieuwe foto’s is ze voorzien van het rode label. Dit om ze te kenmerken als ‘hier moet alle tagging, keywording, etc nog mee gebeuren’. De kans is namelijk groot dat je hier niet meteen aan toe komt of dat je niet alle foto’s bij langs kunt. In Expression Media kun je de laatst binnengehaalde foto’s (of andere media bestanden) overigens eenvoudig en snel selecteren  (via Menu/Find/Show last import) en ze op het rode label slepen.

12. Backup
Als ‘laatste’ stap kan er weer een backup gemaakt worden zoals onder stap 5 en/of 8.
De volgende stappen worden vrijwel volledig binnen de DAM omgeving (Expression Media) doorlopen en geregistreerd. Dus hoewel mijn  Excel sheet voorziet in de registratie t/m deze 12^e stap is dat (nog) niet mijn volledige workflow…

Volgende maand licht ik de tweede helft van mijn workflow nader toe. Mochten er ondertussen vragen of opmerkingen zijn dan verneem ik die uiteraard graag hier als feedback. Aan de statistieken kan ik zien dat ik maandelijks meer dan 1000 bezoekers krijg en het zou leuk zijn om over deze materie wat reacties, vragen of meningen te vernemen.

Lightroom 4

Er zijn inmiddels al talloze reviews geschreven over de nieuwste versie van Lightroom die kortgeleden uitgekomen is en dat ga ik op deze plek dus niet over doen. Wat ik wel wil delen zijn mijn eigen overwegingen, zoals: ga ik de software gebruiken of niet?

De mensen die m’n blog volgen weten dat ik vaker over Microsoft Expression Media (EM) schrijf dan over Adobe’s Lightroom. Dat komt deels door het boek dat ik een aantal jaren geleden las van Peter Krogh (The DAM book for Photographers), waarin hij beschrijft hoe hij tot die keus is gekomen. Anderzijds heb ik mezelf wel goed georiënteerd op de DAM (Digital Asset Management) applicaties en natuurlijk kwam Lightroom daarbij altijd nadrukkelijk in beeld. Echter waren de eerste versies van Lightroom nog niet geweldig, er konden te veel dingen nog niet (of niet goed, zie het lijstje hieronder) en de prijs (tot voor kort 300,- euro) was veel te hoog. Voor behoorlijk minder geld (239,- euro) kocht ik EM PLUS Adobe Photoshop Elements (respectievelijk 139,-  en 99,-) waarmee, als “best-of-breed”, veel meer mogelijk was en waarvan de kwaliteit veel hoger was.

De situatie in DAM wereld is inmiddels toch wel behoorlijk veranderd. Lightroom heeft zich de afgelopen vijf jaar ontwikkeld tot een zeer volwassen product waarvan het DAM gedeelte niet meer onderdoet voor dat van EM, vooral ook omdat daarin al jaren geen ontwikkeling meer is. Microsoft heeft weliswaar het product een poos geleden verkocht aan Phase One. Tegenwoordig gaat het door het leven als Media Pro (MP) maar de ontwikkelingen gaan zo tergend langzaam, vooralsnog is er zelfs alleen nog maar sprake van achteruitgang (lees daarover desgewenst eerdere blogs van me of de fora van Phase One of the DAM book).

De tweede pijler van Lightroom is natuurlijk het bewerkingsdeel, veel mensen zullen meer dan voldoende hebben aan de opties die Lightroom biedt. Een erg groot voordeel is natuurlijk dat je alles met één enkele applicatie kunt doen. Een zeer grote vereenvoudiging van je workflow die wat mij betreft zeer wenselijk is! En hoewel (of misschien zelfs wel dankzij) veel mensen vonden dat een combinatie van RAW converter, Edit tool en Bibliotheek (DAM) een compromis was, blijken er nu eigenlijk helemaal geen echte concurrenten voor Lightroom te bestaan.

Nu Adobe, bij de introductie van versie 4 van Lightroom, de prijs heeft verlaagd naar 130,- euro is de deal zelfs voordeliger dan EM (of MP) + Elements en daarmee dus nog interessanter!
Dit komt doordat Lightroom, zoals gezegd, standaard al veel bewerkingsopties kent. Degenen die dit desondanks onvoldoende vinden kunnen natuurlijk alsnog kiezen voor de combinatie met Photoshop Elements. De totaalprijs is dan vergelijkbaar met die van Expression Media (Media Pro) + Elements met het verschil dat je veel meer waar voor je geld krijgt zoals dat voorheen andersom het geval was.

Wanneer ik niet een paar jaar geleden maar op dit moment de keuze zou moeten maken welke DAM te nemen dan zou Lightroom hoogstwaarschijnlijk erg hoog op mijn shortlist terecht komen, samen met IDimager. Meer (serieuze) alternatieven (platform-onafhankelijk) zou ik momenteel niet weten.

Voor mezelf geef ik Phase One nog even wat tijd om de nodige verbeteringen aan te brengen in Media Pro, met name toch wel omdat ik erg tegen een migratie aan zie…

Het lijstje met zaken die in Lightroom 2 ontbraken of niet goed werkten:

·   De mogelijkheid om meerdere catalogi tegelijkertijd naast elkaar open te hebben
(niet opgelost in versie 4)

·   Weergavebeperkingen van bepaalde bestandstypes zoals de in-camera video’s
(opgelost in versie 4)

·   Ondersteuning bij het vinden en herstellen van duplicaten of verschillende versies van een bestand
(opgelost in versie 4)

·   De mogelijkheid om bepaalde essentiële metadata snel toe te voegen zoals de locatie (GPS) waar de foto werd gemaakt
(opgelost in versie 4)

·   De mogelijkheid om kleine en eenvoudig mee te nemen catalogs te maken
(opgelost in versie 4)

·   De mogelijkheid om aan te geven of alle afbeeldingen in een catalogus zich bevinden waar ze worden verwacht
(niet opgelost in versie 4)

No more springtimes for Kodak …

Ooit was kodak een even innovatief en toonaangevend bedrijf als tegenwoordig bijvoorbeeld Apple of Google.
Dat het met zo’n bedrijf ooit slecht zou kunnen aflopen had niemand verwacht en toch stelt Kodak niet veel meer voor binnen de fotografie. Helaas, want zaken als aanraakschermen, Wi-Fi, digitale fotografie of fotocamera’s komen toch echt allemaal uit de ooit zo innovatieve Kodak koker. 

Deze ommekeer is ook vrij snel gekomen. Vanaf de oprichting in 1888 is het zo’n 100 jaar eigenlijk alleen maar ieder jaar beter gegaan. Oplopende verkoopaantallen, omzetten en winsten. De afbouw daarentegen vond plaats in slechts een paar jaar.


Veel mensen worden direct getroffen bij de teloorgang van een bedrijf maar in dit geval zal het verlies veel breder worden geleden. Ik ben ervan overtuigd dat de meeste mensen die begaan zijn met de fotografie waarschijnlijk wel een zwak hebben voor Kodak of een van hun producten; een camera, een film of iets anders. Zo ook ikzelf.


Hoewel Kodak in mijn jeugd al niet helemaal meer synoniem was met het woord fotografie zoals vroeger (mijn ouders hadden bijvoorbeeld een Afga Click) was mijn eigen allereerste camera tóch een Kodak! Het was een Instamatic 133 zoals hieronder afgebeeld, met een zwarte onderkant en een metaalkleurige bovenkant. 

Instamatic stond voor een systeem van handige (net niet kleinbeeld) filmcassette ’s zoals je die later (in een kleiner formaat) ook weer in het pocket systeem tegenkwam.

Ik herinner me nog m’n allereerste (kleuren!) opname van de schapen van de buren.

Als kleine jongen heb ik probleemloos vele cassettes (met 126 film) volgeschoten. Het omwisselen van een volle cassette voor een lege kon ik als kind prima zelf doen. Zelfs binnen fotograferen met eenvoudig te monteren flitskubussen (of hoe die dingen maar mogen heten) was een fluitje van een cent. 

Kodak kwam destijds dus nog steeds zijn slogan na uit 1888 "u drukt op de knop, wij doen de rest" hoewel ik daar toen natuurlijk (nog) niet bij stil stond. En als ik de Elseviers Foto en Film encyclopedie mag geloven waren er dat met mij nog 49 miljoen 999 anderen.

Toen ik later eenmaal serieus fotografeerde maakte ik weliswaar geen gebruik meer van Kodak camera’s maar bleef ik toch gretig gebruik maken van Kodak Tri-X (zwart/wit) films die, wanneer goed belicht en ontwikkeld in HC-110 (ook Kodak), een fantastisch mooie, puntige korrel opleverde. 

En uiteraard gebruikte ik de onovertroffen Kodachrome dia films. 

Het geduld dat je moest uitoefenen voordat je de resultaten kon bewonderen kun je tegenwoordig niet meer aan je kinderen uitleggen, zij zijn tenslotte gewend om meteen even het resultaat te bekijken op het schermpje achterop hun toestel of hun telefoon. 

Het wegbrengen van je rolletje naar de ‘fotowinkel’ om de hoek lijkt veel werk en een paar dagen wachten voordat de foto’s afgedrukt waren leken lang. Een Kodachrome film echter moest je in een enveloppe naar het buitenland sturen en het duurde weken voordat de (ingeraamde) dia’s weer in de bus lagen. Gelukkig dat het destijds niet gebruikelijk was om vaker dan één keer per jaar op vakantie te gaan, anders was je al weer onderweg als de dia’s van je vorige vakantie arriveerden. Toch was het de kwaliteit, karakter en duurzaamheid van Kodachrome waarvoor je het er voor over had. Paul Simon schreef er zelfs een liedje over!

Ik heb al vele (vermeende) oorzaken van de teloorgang van het bedrijf gelezen maar het zal wel een combinatie zijn van alle daarin genoemde factoren. Mijn speculaties zullen daar niets zinvols aan toevoegen. Om voornamelijk nostalgische redenen vind ik het zelf echter jammer dat het merk aan het verdwijnen is. Nadat Kodachrome een paar jaar geleden door Kodak van de markt werd gehaald heb ik eerlijk gezegd geen (althans niet bewust) Kodak producten meer gekocht en met mij zijn dat er natuurlijk veel te veel mensen geweest.

Daar staat tegenover dat wanneer Kodak producten had gemaakt waar ik op dat moment behoefte aan had gehad, of wanneer ze die behoefte hadden gecreëerd zoals Apple dat bijvoorbeeld doet, dan was er weer niets aan de hand geweest. Daarin ergens moet het mis zijn gegaan.

Hoewel ik weet dat Kodak al vroeg de bakens heeft verzet vanwege het aankomende digitale tijdperk is het, terugkijkend, toch alsof het hen allemaal een beetje overkomen is.  Jaarlijks een researchbudget van meer dan een half miljard dollar (medio jaren tachtig vorige eeuw) heeft dat dus niet kunnen voorkomen. Het kan verkeren en dat is meteen een waarschuwing aan de Kodak’s van tegenwoordig zoals Apple, Google en Facebook. Het is allemaal niet vanzelfsprekend.

Het verval van Kodak, afgezet tegen een paar  van mijn Kodak herinneringen maakt dat ik dit stukje toch wat bedroefd afsluit. Mijn goede herinneringen aan Kodak zullen dus hoogstwaarschijnlijk niet meer uitgebreid worden met nieuwe en dat alleen al is eeuwig zonde.

Update oktober 2014: Deze (leuke!) promotievideo van Kodak uit 2006 voorspelt een grote rol voor Kodak in de digitale revolutie.

Update januari 2016: Kokak komt misschien opnieuw met de Ektachrome en zelfs Kodachrome films op de markt! link

Zomertijd, vergeet de klok op je camera niet!

Vanaf gisternacht is de zomertijd weer van kracht. Vergeet niet om de tijdsaanduiding van je camera('s) ook aan te passen. Deze gegevens worden namelijk als 'meta-data' in je foto's opgenomen en dan zou er sprake zijn van een verkeerde tijdsaanduiding. Met tools als Exifer kun je deze achteraf weliswaar aanpassen maar daar komt het in de praktijk meestal niet van. Beter is dus gewoon om de klok van je camera goed te hebben staan.

Is het nu erg dat wanneer je later ziet dat een foto om 10 uur 's ochtends is gemaakt terwijl het in werkelijkheid 11 uur was? Nou, op zich niet natuurlijk maar er zijn situaties te bedenken waarin het werkelijk lastig kan zijn.

Stel dat je meerdere camera's gebruikt tijdens bijvoorbeeld een huwelijksreportage. Je zult dan achteraf waarschijnlijk graag alle foto's in chronologische volgorde willen sorteren. De tijd waarop de foto gemaakt is kan daarbij van grote dienst zijn, mits deze maar correct is (op alle camera's).

Tijdelijk 30% korting op (o.a. MediaPro) Software van PhaseOne

voor de mensen die interesse hebben in 'echte' DAM software en daar voordelig aan willen komen is er tot 25 maart gelegenheid om het met 30% korting aan te schaffen, althans dat werd vandaag aangekondigd op het gebruikersforum.

Wie eerst nog even mijn ervaringen er over na wil lezen, dat kan hier.

Overigens heeft PhaseOne regelmatig dit soort tijdelijke prijsverlagingen. Overweeg je dus om een van hun producten te kopen en 'staat het niet in de brand', wacht dan even af en sla je slag op een gunstig moment.

Heb je een tijdrovende (foto) workflow maar toch eens snel resultaten nodig?

Stel dat je (ooit) besloten hebt om in RAW te gaan fotograferen (en je opnames gestructureerd te gaan verwerken) zodat de eindkwaliteit altijd optimaal is. Wat dan als je toch eens snel over het eindresultaat wilt kunnen beschikken? Zo heb ik afgelopen Sinterklaasfeest op de basisschool van mijn kinderen foto’s gemaakt die ik graag meteen ’s middags al wilde opleveren zodat ze op de klassen-sites konden worden geplaatst. Weinig tijd dus voor de ‘optimale’ weg.

Ik had kunnen besluiten om de opnames deze keer in JPG te schieten in plaats van RAW want dan kan er inderdaad snel worden opgeleverd. Echter zou ik daarmee m’n eigen principes geweld aandoen en de systematiek doorbreken die ik me met veel discipline eigen heb gemaakt. Ik ben bang dat ik daarvan spijt had gekregen, met name als er een foto tussen zit die boven de rest uit steekt en ook elders gebruikt zou kunnen worden dan voor dit ene doel.

Ik heb dan ook besloten om in zowel RAW als JPG te gaan fotograferen en vermoedelijk zal ik dat in soortgelijke toekomstige situaties opnieuw doen.

De meeste camera’s hebben namelijk de mogelijkheid om op te nemen in RAW+JPG en dat stelt je in staat om zowel snel op te leveren als daarnaast je gebruikelijke workflow te volgen. Omdat in dit scenario de verwerking van de RAW bestanden pas gebeurt nadat de JPG’s zijn opgeleverd is er hoogstwaarschijnlijk niet al te veel behoefte om veel aandacht te besteden aan de (bulk) kleurcorrecties e.d. maar je hebt dan in ieder geval wel je ‘normale’ archiefopbouw. Omdat je geen echte consessie hebt hoeven te doen is het erg onwaarschijnlijk dat je achteraf spijt krijgt.

Foto naamgevingsconventie

Bestandsnamen zijn een belangrijk onderdeel van bestandsbeheer en omdat foto’s ook ‘gewoon’ bestanden zijn geldt dat dus ook daarvoor. Hieronder een aantal basisregels en aanbevelingen.

·         Hanteer de normale computer ‘regels’ om je fotonamen te bepalen
·         Gebruik unieke bestandsnamen voor elke foto
·         Vermijd gebruik van namen of beschrijvingen in de bestandsnamen
·         Verleng bestandsnamen om originelen te onderscheiden van afgeleide bestanden
·         Wanneer eenmaal bedacht, gebruik de naamconventie dan consequent
·         Gebruik nooit verschillende namen voor hetzelfde (beeld)bestand

Hanteer de normale computer ‘regels’ om je fotonamen te bepalen

Bestandsnamen zijn een belangrijk onderdeel van de hele bestandsstructuur. Het (her)noemen van je bestanden is dan ook erg belangrijk. Digitale camera’s genereren namelijk standaard namen als DCS6871.JPG met als belangrijkste tekortkoming dat ze niet uniek zijn.  Na opname DCS9999 is de eerstvolgende opname gewoon weer DCS0001, net als de allereerste foto met deze camera. Over het algemeen kun je in de camera met betrekking tot de naamgeving niets geavanceerds instellen, dat moet je dus achteraf doen. Hou daarbij rekening met het volgende:

·         Gebruik alleen letters uit het gewone alfabet (a-z en A-Z);
·         Gebruik alleen nummers uit het decimale stelsel  (0 – 9);
·         Liggende streepjes en underscores kunnen ook wel gebruikt worden maar gebruik geen andere vreemde leestekens;
·         Bestandsnamen eindigen altijd in een zogenaamde bestandsextensie, drie letters (JPG, NEF, TIF, enz) die het formaat definiëren (na een punt).  Zorg er voor dat deze extensie niet wijzigt tijdens het eventueel hernoemingsproces (renaming).

Gebruik unieke bestandsnamen voor elke foto

Een van de belangrijkste eigenschappen van een digitale foto is dat hij een unieke naam heeft of krijgt. Het is verwarrend wanneer verschillende afbeeldingen dezelfde naam kunnen hebben voor zowel de fotograaf als de klant. Het risico bestaat dat een bestand ongewenst een andere (met dezelfde naam) overschrijft. Het is de moeite waard om even na te denken over de gewenste ‘naamconventie’ zoals dat heet. Wanneer je deze hebt bedacht, hou er dan consequent aan vast. Zaken die je kunt gebruiken voor je naamconventie zijn:


·         Begin een bestandsnaam met je initialen maar probeer wel in gedachten te houden dat je gelimiteerd bent tot 31 karakters. Kort namen werken dus het beste
·         De datum waarop de foto is gemaakt, bijvoorbeeld in de notatie jaar – maand – dag. Hierdoor worden je foto’s automatisch in de juiste volgorde getoond binnen de meeste applicaties
·         Een volgnummer per opdracht waardoor je opdrachten ‘gegroepeerd’ worden getoond
·         Een volgnummer per opname waardoor je foto’s (binnen een opdracht) in de juiste volgorde worden getoond. Gebruik voldoende karakters voor de te overbruggen periode.

Vermijd gebruik van namen of beschrijvingen in de bestandsnamen

Hoewel het elders wel eens wordt geadviseerd heeft het toch te veel nadelen. Zo kan het leiden tot veel te lange bestandsnamen en is het niet te gebruiken in een leverancier-klant relatie. Voor een klant zul je dan al snel overgaan naar een andere naamgeving (nummer) waardoor je dus een soort ‘vertaaltabel’ zult moeten gaan bijhouden omdat dezelfde foto onder verschillende namen bekend is. Een beschrijvende naam is dan ook niet handig.

Verleng bestandsnamen om originelen te onderscheiden van afgeleide bestanden

Erg belangrijk is om snel te kunnen onderscheiden of je te maken hebt met een origineel dan wel een afgeleid bestand. Zoals bekend zijn er talrijke versies van een foto mogelijk zoals masterfiles, zwart-wit, panorama, print, web, HDR, etc.


Een aantal variaties op bestanden en hun haamgeving:

Wanneer eenmaal bedacht, gebruik de naamconventie dan consequent

Wanneer je eenmaak een naamconventie hebt bedahct, hou er dan ook consequent aan vast. Net als de optionele stap om je camaraspecifieke RAW bestanden om te zetten naar het generieke DNG formaat kun je dit doen vroeg binnen je werkproces of laat.
Veel mensen zullen de voorkeur geven aan het hernoemen van de bestanden tijdens het zogenaamde ingestion proces, het moment dat de beelden van je camera of kaart de computer binnen komen maar met name de mensen met meerdere camera’s zullen dit op een later moment in het proces willen doen.

Wat ikzelf bijvoorbeeld erg prettig vind is een ononderbroken reeks afbeeldingen. Wanneer je nu al tijdens het ingestion proces de afbeeldingen van de definitieve nummers voorziet zullen er ‘gaten’ ontstaan bij alle foto’s die je daarna nog weg gaat gooien. In mijn eigen workflow hernoem ik de foto’s dan ook pas nadat ik eerste selectie heb gedaan (houden of weggooien).

Gebruik (indien mogelijk) geen verschillende namen voor hetzelfde (beeld)bestand

Een van de ergste dingen die je met naamgeving kunt doen is om dezelfde foto meerdere namen te geven. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen wanneer er meteen bij het ingestion proces een kopie van het bestand wordt geplaatst op een tweede locatie. (Hoewel dit op zich een heel verstandige insteek is en je er om deze reden zeker niet van af zou moeten zien.)
Deze werkwijze is niet alleen verwarrend vanwege de verschillende naamgeving maar ook het aantal bestanden zal niet overeenkomen tussen beide locaties. Hoewel er manieren bestaan om dit te herstellen zoals het vergelijken van de bestanden op tijdstip of het plaatsen van de oorspronkelijke naam in een metadata veld en die met elkaar te vergelijken brengt dit toch aanmerkelijk meer werk met zich mee.

Het is overigens altijd aan te bevelen om de uiteindelijke bestandsnaam in de metadata onder te brengen omdat klanten de bestanden nog wel eens willen hernoemen volgens hun eigen naamconventie. Bij correspondentie over de foto en/of eventuele bestellingen kan eenvoudig naar het betreffende veld worden verwezen waardoor je veel zoekwerk wordt bespaard.

Dit mechanisme is ook bruikbaar voor foto’s die op een webpagina terecht gaan komen. Zoekmachines kunnen namelijk beter overweg met foto’s die een beschrijvende naam hebben. En hoewel dat ingaat tegen het principe kan het voor deze specifieke toepassing toch zinvol zijn. Wanneer de ‘echte’ naam dan in de metadata is ondergebracht kan de eventuele verwarring dus worden geminimaliseerd.

In 2009 schreef ik eerder over naamgeving en de tooling die daarbij gebruikt kan worden bij het hernoemen. Dit artikel is daar een uitbreiding op.

In april 2015 is er een vervolg op dit artikel gepubliceerd.