Een alles-in-één fotobeheerprogramma of best-of-breed?

Voor de verschillende zaken die je rondom je foto’s nodig hebt zoals sorteren, beheren, bewerken e.d. bestaan veel verschillende soorten programma's. Voorbeelden zijn Adobe Bridge, MediaPro van Phase One en Adobe's Photoshop. 

De trend is echter dat steeds meer opties worden samengevoegd binnen één programma (voorbeelden zijn PhaseOne’s CaptureOne en Adobe’s Lightroom).

Gescheiden functionaliteit stond bij mij altijd voorop. Zo was het niet alleen duidelijk waar je mee bezig was maar boden taakspecifieke applicaties ook vaak een betere kwaliteit dan een programma dat alles een beetje kon. 

Dus zo gebruikte ik Nikon ViewNX/Transfer voor het overzetten van de foto's naar m'n computer (ook wel het ingestion proces genoemd), Adobe Bridge/Camera Raw voor het sorteren en ontwikkelen van m'n opnames en Microsoft Expression Media voor het beheren. Allemaal naast elkaar dus en allemaal met hun specifieke kwaliteiten. 

Naarmate het aantal foto’s dat ik maakte toenam (het neemt nog steeds toe) kwam ik er wel achter dat mijn workflow (te) veel tijd in beslag nam. Tijd voor een efficiencyverbetering dus maar ik zag er tegenaan om mijn werkwijze aan te passen (veel werk) en naar eventuele nieuwe applicaties te migreren (nog meer werk).

Nadat mijn favoriete fotobeheerprogramma (Expression Media) door Microsoft werd verkocht aan PhaseOne bleek van de verwachte opleving voor dit pakket helaas geen sprake. In feite wordt er nu al jaren niet meer aan het pakket gewerkt en wordt ik dus gedwongen om me oriënteren op iets anders. Nu dus opnieuw de vraag: een specifieke beheerapplicatie of toch iets meer verschillende mogelijkheden zoals Lightroom?

De benadering zoals die van Lightroom sprak me initieel helemaal niet aan; beheren, bewerken en publiceren vanuit één en dezelfde applicatie. Ik had het idee dat er voor iedere toepassing vast en zeker betere afzonderlijke alternatieven moesten bestaan. De ‘best of breed’ benadering spreekt me in z'n algemeenheid eigenlijk veel meer aan. 

Echter mijn praktijkervaring leerde me dat al die verschillende toepassingen erg veel (extra?) werk met zich mee brengen. Daarnaast is de administratieve druk vrij groot en moet je behoorlijk gestructureerd zijn om geen fouten te maken. Dit bracht me er toe om me toch eens wat nader in Lightroom te verdiepen.

Het blijkt dat Adobe zich goed in de doelgroep heeft verdiept en dat er alles aan is gedaan om jou als fotograaf een zo efficiënt mogelijke workflow te bieden. Vaak is daar even een denk-omslag voor nodig maar als je daartoe bereid bent, levert dat meteen directe voordelen op in je workflow. Intussen ben ik dan ook overtuigd en heb ik een deel van mijn workflow al naar Lightroom overgeheveld. De migratie van mijn archief moet nog plaatsvinden maar dat wil ik zeer zorgvuldig doen en ik voer dan ook eerst allerhande testen uit over hoe ik de (meta) informatie en vooral ook mijn huidige organisatie mee kan nemen vanuit Expression Media.

Voor wat betreft de keuze van opties die Adobe biedt met Lightroom blijkt dat men de meest gebruikte ‘ontwikkel’ mogelijkheden heel laagdrempelig heeft ingebouwd. Het is bijna net zo eenvoudig om even een deel van het beeld door te drukken of tegen te houden dan om ze te voorzien van een sterwaardering of trefwoorden. In die gevallen dat een foto wat meer werk nodig heeft, je iets van scratch af aan wil gaan opbouwen of dat je een montage wilt maken; dan ben je alsnog aangewezen op een ‘echt’ bewerkingsprogramma zoals Photoshop. Met al die opties die een programma als Photoshop biedt (met de bijbehorende steile leercurve) hoop ik wel dat Adobe het rustig aan doet met het ‘overhevelen’ van nog meer bewerkingsfuncties naar Lightroom. In het geval je je al thuis voelt in Lightroom zul je waarschijnlijk snel kunnen wennen aan een paar extra functies maar dat is wel de manier waarop Photoshop zo'n omvangrijk programma is geworden. Veel mensen kunnen het niet meer behappen. 

Omdat Lightroom zo’n ander uitgangspunt heeft (bedieningsgemak) betwijfel ik overigens of Adobe opnieuw in deze val zal stappen. Hopelijk blijft het een programma dat ook voor beginners snel te bevatten is. Mocht Adobe Lightroom toch verder willen uitbreiden dan opteer ik voor aanvullende beheerfuncties, meer dan voor de bewerkfuncties. Zo zou ik graag gezichtsherkenning toegevoegd willen hebben bijvoorbeeld en zou het allemaal wat ‘snappier’ mogen aanvoelen. Kijken wat versie 6, later dit jaar, ons binnenkort te bieden heeft... 

Hoe worstel je je door al die vakantiefoto’s?

Wanneer je, net als ik, met meer dan duizend foto’s weer thuis komt sta je voor de grote uitdaging om die, eenmaal weer thuis, allemaal te verwerken. Vooral wanneer je in RAW hebt geschoten moeten je foto’s eigenlijk eerst worden ‘ontwikkeld’ voordat je ze verder kunt gebruiken in fotoboeken, websites e.d.

Potentieel kan dat erg veel tijd kosten. Echter kun je je workflow optimaliseren waardoor dit proces efficiënt is te doorlopen en je niet tot aan je volgende vakantie alle avonden achter je computer zit..

Zo zul je waarschijnlijk in eerste instantie altijd even snel je foto’s doornemen om te zien of ze een beetje gelukt zijn. Bij deze eerste ronde is het een kleine moeite om meteen een eerste beoordeling mee te geven. Echte missers verwijder je meteen en alle opnames met enige potentie krijgen één ster.

In deze eerste ronde heb je dan meteen een schifting gemaakt tussen foto’s waar je nog eens naar moet kijken en foto’s die je voorlopig eerst aan de kant kunt leggen.

Bij de tweede ronde kijk je alleen naar de foto’s met een sterwaardering. Wanneer je een fotobeheerprogramma gebruikt kun je daar gemakkelijk een filter voor instellen. Foto’s die je naar alle waarschijnlijkheid zult gaan gebruiken (in een fotoboek bijvoorbeeld of op een website) geef je twee sterren. Ook de beste foto uit een reeks van hetzelfde onderwerp geef je twee sterren. Ik probeer zelf om tot een verhouding van niet meer dan 1 op 10 te komen. Dus tegenover elke 2 sterrenfoto staan 10 foto’s met één ster.

In volgende beoordelingsrondes kun je desgewenst nog meer onderscheid aanbrengen en je 3 sterrenfoto’s of hoger er uit halen maar in deze fase hoeft dat nog niet. Dit omdat je alles vanaf 2 sterren zult willen ontwikkelen. Omdat je op dat moment intensiever met je beeldmateriaal bezig bent zul je ook  veel gemakkelijker zien welke opnames er bovenuit springen. Overigens gebruik ik bij mijn 3 en 4 sterren foto’s dezelfde 1 op 10 verhouding (5 sterrenfotos heb ik nog niet). De ‘hooiberg’ waarmee ik m’n archief graag vergelijk heeft daarmee een piramidevorm gekregen en dat maakt het vinden van de ‘naalden’, namelijk bovenin het puntje, veel gemakkelijker. Over hoe je consequent je sterrenwaarderingssysteem kunt gebruiken schreef ik eerder al eens dit artikel. Omdat er meerdere wegen naar Rome bestaan beschrijft dit artikel een alternatieve aanpak.

Na beide selectierondes is er nu dus een substantieel deel afgevallen waardoor het deel dat nog wel ontwikkeld moet worden veel beter behapbaar  is geworden. Een paar honderd foto’s misschien en dat is geen berg meer waar je tegenaan hoeft te  zien. Veel programma’s waarmee RAW foto’s kunnen worden ontwikkeld zijn bovendien in staat om de aanpassingen die je op de ene foto hebt aangebracht ook toe te passen op één of meerdere andere foto’s (uit dezelfde serie bijvoorbeeld) of met voorgedefinieerde presets te werken.

Na het ontwikkelen van je foto’s is het natuurlijk nog wel van belang om ze van trefwoorden te voorzien maar daarbij kun je van hetzelfde selectie principe gebruik maken; je waardevolste foto’s (met de meeste sterren) eerst en daarna pas (eventueel) de rest. Dit laatste doe ik overigens zelf tegenwoordig niet meer. Vaak maken mijn twee sterrenfoto’s deel uit van een serie zonder sterren of met één ster. Die zijn weliswaar volledig ‘onbehandeld’ maar dat is eigenlijk nooit een probleem. Stel dat ik ze toch eens nodig heb, ik zoek dan de twee- of drie-sterrenfoto van de betreffende serie en kijk dan naar de aangrenzende foto’s er voor en er na. Mocht ik dan tot de conclusie komen dat voor de toepassing die ik op dat moment in gedachten heb een andere foto uit de serie geschikter is dan die met de hoogste waardering dan zoek ik die er uit en ontwikkel hem dan alsnog. Het heeft in mijn ogen dus geen zin om aan alle foto’s evenveel aandacht te besteden. Door hierop te differentiëren kun je je een hoop tijd besparen die je kunt besteden aan het maken van nieuwe foto’s!

Gratis Lightroom?

Niet helemaal gratis maar het komt wel aardig in de buurt met de recente veranderingen die Adobe heeft doorgevoerd vanaf versie 5.5 

Wanneer de trail periode is afgelopen of je eindigt je CC overeenkomst dan blijft Lightroom nu namelijk voor een belangrijk deel werken.

Bewerken (Ontwikkelen) wordt weliswaar grotendeels onbruikbaar maar het beheerdeel (Bibliotheek) kun je blijven gebruiken. Een gratis DAM dus!

Trefwoorden en verzamelingen, je kunt ze gewoon blijven aanmaken en toevoegen. Je kunt ook nog steeds nieuwe catalogi aanmaken en er foto’s aan toevoegen.

Zelfs aanpassingen die je kunt maken in de bibliotheekmodus (snel ontwikkelen) kun je gewoon blijven gebruiken!

Zoals gezegd kun je de ontwikkel modus niet gebruiken en ook de kaart modus werkt niet meer. Adobe gebruikt dit namelijk in licentie van Google en ze moeten er dus gewoon voor betalen. Blijkbaar wensen ze dat niet te doen bij installaties waar geen inkomsten tegenover staan. Lijkt me logisch.

Adobe heeft goed geluisterd naar alle kritiek die er is gekomen sinds het Creative Cloud concept, het abonnement systeem zeg maar.  Belangrijk argument tegen dat concept was dat je als gebruiker te veel onzekerheid hebt ten aanzien van al het werk dat je in je foto’s steekt (ontwikkelen, organiseren, etc) als je besluit om geen abonnement meer te willen. ‘ Vroeger’ zou je je werk dan niet meer (volledig) kunnen gebruiken, aangezien dat grotendeels in de database van Lightroom is opgeslagen. Vanzelfsprekend kun je wel altijd bij je foto’s maar dus niet bij alle additionele toevoegingen en aanpassingen.

Daarmee zou er dus sprake zijn van een leveranciers lock-in en de meeste mensen vinden dat ongewenst.

Nu, bij de recentste release lijkt me dit dan ook meer dan rechtgezet.

Sterft desktop DAM uit?

Met de aankondiging, eerder deze week, dat Apple stopt met iPhoto en Aperture heeft me dit aan het denken gezet. Weliswaar komt Apple met een vervanger voor deze beide applicaties; (iCloud) Photos. Echter zal Photos niet al te moeilijk in gebruik mogen zijn aangezien het (mede) iPhoto gaat vervangen. Het dus nog maar de vraag in hoeverre de serieuze en professionele fotograaf er mee uit de voeten zal kunnen.

Ook het gerucht dat Apple ondersteuning biedt aan gebruikers die willen overstappen naar Adobe’s Lightroom suggereert dat de toekomst voor deze fotografen waarschijnlijk niet (meer) bij Apple ligt...

Thom Hogan heeft het idee dat de bewerkingsmogelijkheden van de nieuwe applicatie nog wel eens op Aperture zouden kunnen lijken maar hij is bang dat de beheer en organisatie functies (DAM) belangrijk minder zullen worden (link). Overigens gaat Thom er van uit dat Apple hier een voorsprong heeft genomen maar daar ben ikzelf nog niet van overtuigd, in ieder geval niet vanuit DAM perspectief.

Mijn eigen DAM; Expression Media van Microsoft heeft een soortgelijk traject achter de rug als hiervoor beschreven. Ooit begonnen als iView Media Pro wist het een grote schare trouwe aanhangers te bemachtigen omdat het invulling gaf aan veel van de behoeftes van (vak)fotografen. Toen de ontwikkelaar het alleen niet meer kon behappen leek de uitkomst om aansluiting te vinden bij een grote partij; Microsoft. En hoewel die voortvarend te werk leek te gaan kwam de klad er al snel in. Veel gebruikers stapten over naar een andere DAM (Veel MAC gebruikers vast ook naar Aperture….) maar voordat de leegstroom goed op gang kwam werd het product door Phase One overgenomen en als MediaPro in de markt gezet. Als professioneel foto bedrijf met een goede reputatie bleven veel gebruikers toch weer hangen met de hoop op nieuw elan. Tenslotte zit niemand te wachten op een migratietraject dus als je dat kunt voorkomen…

Deze hoop bleek (weer) ongegrond, PhaseOne heeft de verwachtingen op geen enkele manier waar kunnen maken en er bleven dus alleen teleurgestelde gebruikers over. Een deel daarvan zal zijn overgestapt naar Aperture.

Vergelijkbaar verhaal bij Nikon met z’n Capture (later NX en NX2). Daar moet NX-D het stokje overnemen maar (ook) daar is nog een lange weg te gaan.

De enige constante  desktop DAM lijkt wel Lightroom te zijn. Weliswaar is Adobe voorzichtig op gang gekomen maar met iedere versie wordt het programma beter en er stappen steeds meer gebruikers over. Het enige risico is misschien dat bij gebrek aan concurrentie de druk tot verbetering zal afnemen. Bij de recente release van versie 5.5 echter, waarin heel veel updates waren verwerkt, blijkt dit gelukkig nog niet het geval.

Toch adviseer ik iedereen om alvast na te denken over een exit strategie voor je huidige DAM. Dit voor het geval de leverancier de stekker er uit trekt. Alle genoemde voorbeelden tonen aan dat iedereen hier (plotseling) mee te maken kan krijgen.

Aanvulling dd 21 augustus 2014: Het NIDF brengt een whitepaper uit over dit onderwerp met ongeveer dezelfde strekking: http://www.nidf.nl/nidf-raw-software.pdf 

Adobe verzamelt stiekem gebruikersdata met de nieuwe release CC 2014

In de 2014 release van CC die zojuist is uitgekomen heeft Adobe er voor gekozen om het verzamelen van gebruikersdata standaard aan te vinken. Persoonlijk ben ik gewend dat de software mij daar vooraf beleefd om vraagt maar waarschijnlijk doen er dan te weinig mensen mee...

Geen erg sympathieke move van Adobe maar gelukkig kun je het uitzetten. Dat kan echter niet vanuit je lokale applicatie maar moet je online inloggen op je account bij Adobe:

Kies voor 'Account beheren'

Linksonder in het scherm staat het onderdeel 'Beveiliging en privacybeleid', ga naar 'Beheren'

Zet nu het vinkje uit en sla de wijziging op, klaar.

Stockfotografie, metadata en de trends voor 2014

Voor zowel fotografen als foto stockbureaus is het enorm belangrijk dat de foto’s in de beeldbank voorzien zijn van de juiste meta data. Een potentiële klant kan tenslotte niet de hele beeldbank even doorbladeren om te zien of er een geschikte foto voor hem of haar tussen zit.

Nee, de clou zit hem in het vinden van de juiste foto aan de hand van trefwoorden. en in november 2011 schreef ik dit artikel met tips voor aankomende stockfotografen. Dit, wat ouder, artikel over keywording beschrijft de dilemma’s die je daarbij tegenkomt zoals vervoegingen, meervoud en  context.

De aankomende stockfotograaf wil natuurlijk graag weten welke foto’s de beste kans hebben om te worden verkocht. Nu dit varieert van jaar tot jaar qua onderwerp en stijl en Getty images iStock heeft de trends voor 2014 in kaart gebracht:

Ze onderscheiden dus de volgende onderwerpen:

Transparency and Openness
Overleggen, vergaderingen e.d. gefotografeerd vanaf 'buiten', door deuren of ramen

Show me ‘Innovation’Bedrijven die nieuwe diensten of expertise leveren zoeken daar ook nieuwe beeldconcepten bij

The new leaderHet zakelijke portret blijft een favoriet maar wel met minder pakken en een persoonlijker stijl

Service-oriented Workforce

Adviseurs, experts, editors e.d. worden steeds vaker in beeld gebracht

Dads on deck

Alleenstaande vaders en homo koppels zijn steeds meer een gewone in plaats van een niche markt. 'Vaders in actie' komen in beeld binnen campagnes in veel verschillende branches

Women in Power

De toegevoegde waarde van vrouwelijke leiders wordt in beeld gebracht door middel van de hun toegedichte kwaliteiten: samenwerking, elkaar helpen en vrijgevigheid

Hipster are Taking over

Baarden, motorfietsen, houten bureaus en echte koffie zijn volgens iStock typisch voor de creatieve industrie

Work from home

Zaken worden steeds vaker gedaan vanuit huis of tijdelijke kantoren. Die ruimtes zien er heel anders uit dan klasieke kantoren en daar moet meer beeldmateriaal van komen

TIP 1:

Voor wie zich daadwerkelijk bezig wil gaan houden met stockfotografie moet zeker eens de site Kruwt bezoeken van Tromp Willem van Urk. Hij heeft daar een hele boel praktische zaken op een rij gezet rondom het thema.
De rechtstreekse links naar de vier onderwerpen die hij bespreekt:

• Wat is stockfotografie?
• Ookfoto’s verkopen?
• Overzichtstocksites
• Veel gesteldevragen

TIP 2:
Yuri Acurs heeft een online keywording tool uitgebracht die de aanstaande stockfotograaf kan helpen. De online keywording tool werkt als volgt:

1. Type een aantal trefwoorden in die jouw foto beschrijven
2. Vervolgens krijg je een aantal foto's gepresenteerd die op jouw foto lijken. Selecteer de foto's die het meest overeenkomen. Hierna krijg je een overzicht van alle trefwoorden van al die foto's. 
3. De site ontdubbeld gelijke trefwoorden en zet ze op volgorde van gebruiksfrequentie. Dat maakt het je gemakkelijk om de uiteindelijke set trefwoorden te kiezen
4. De eerste 50 woorden in de lijst zijn gemarkeerd als meest relevant voor jouw foto
5. Je kunt nu een finale lijst trefwoorden genereren die je met knippen en plakken naar je foto kunt overbrengen

Jammer is dat de site alleen werkt met Engelstalige trefwoorden (keywords) en dat je er dus niets aan hebt voor Nederlandse woorden. Wellicht kan het als inspiratie dienen voor een Nederlandse ontwikkelaar om iets dergelijks op te zetten voor ons taalgebied!

Idee voor een foto logging apparaat (of app)

GPS tracking devices (of data loggers) zoals die van Holux, Nikon, Garmin, Sony, Magellan, Phototrackr, JJC, Elro Trackstick en vele anderen bestaan al een poosje en het idee voor mijn device is van deze apparaten afgeleid. 

In eerste instantie denk ik inderdaad aan een ‘echt’ apparaat hoewel ik een APP op de smartphone als een serieus alternatief zie.

De gemiddelde fotograaf heeft een bredere behoefte dan alleen het vastleggen van de locatie van een opname, al dan niet met eerdergenoemde GPS device. Over het algemeen worden tegenwoordig locatiegegevens nog altijd achteraf in pre-productiefase toegevoegd maar dat kan volgens mij een stuk efficiënter. 

Zaken als copyright en gebruiksvoorwaarden zijn vaak van toepassing op een hele serie opnames dus die kunnen nog redelijk efficiënt bulksgewijs worden toegekend (tijdens het ingestion proces bijvoorbeeld waarbij de foto's naar de computer worden overgezet).

De verschillende wensen bij de individuele opnames zijn echter bewerkelijker. Namen van personen en dingen, beschrijvingen, trefwoorden e.d. variëren vaak van opname tot opname. Achteraf kunnen deze zaken dus niet efficient (bulksgewijs) worden toegekend. De zaken die tijdens het fotograferen zijn opgevallen zul je je dus later moeten herinneren of je moet er op één op andere manier notities van hebben gemaakt.

Het device dat ik in gedachten heb, zou in staat moeten zijn om heel laagdrempelig dit soort zaken op te nemen. Net zoals een GPS tracker continue de locatie opneemt en die later beschikbaar is om aan de foto gekoppeld te worden. (ik heb het nu dan even over de losse apparaatjes en niet de cameraspecifieke modellen die de locatie meteen aan de camera overbrengen).

Het synchroniseren van de locatiedata met de foto’s gebeurt met behulp van de tijd. Voordat je begint met fotograferen zorg je er dus voor dat de klok van de camera en GPS device worden gelijkgezet. Eenmaal weer thuis, wanneer de foto’s over zijn gezet naar de computer (ingestion), worden ook de GPS gegevens uit het device overgezet naar de PC. De GPS gegevens worden dan aan de hand van de zogenaamde timestamp gekoppeld aan de foto’s die op hetzelfde moment zijn gemaakt. Een programma waarmee dit gaat is bijvoorbeeld GPSPhotoLinker. Op DPBestflow staat dit proces vrij helder beschreven voor wie er iets meer van wil weten.

Een apparaatje waarmee meer is op te nemen dan alleen de locatie (GPS) gegevens zou bijvoorbeeld voorzien kunnen zijn van een toetsenbord, want hoe wil je anders de gegevens er in krijgen? Dit vereist wel weer een drempelverhogende handeling. Via spraak lijkt nog weer wat laagdrempeliger. 

Ik kan me bijvoorbeeld het volgende scenario voorstellen: het (kleine) apparaatje is vastgemaakt aan de fototas of de draagriem van je toestel. Een audio ‘opname’ start door simpelweg een toets in te drukken. De opname stopt door dezelfde toets nogmaals in te drukken. Tijdens de opname brandt een ledlampje zodat je er zeker van bent dat de opname loopt. Het apparaat zou vervolgens in staat moeten zijn om de spraak om te zetten naar tekst via spraakherkenning. Die techniek bestaat al (Dragon bijvoorbeeld) en het zou dus ‘alleen nog maar’ voor deze toepassing geschikt gemaakt hoeven te worden…

Ideaal zou het zijn wanneer je (achteraf) kunt bepalen op welke plek de informatie binnen het fotobestand terecht komt. Er zijn namelijk verschillende IPTC velden die zich hiervoor lenen en ik kan me dan ook een toestel voorstellen met meerdere, programmeerbare, toetsen. 5 bijvoorbeeld:

1. De opname onder toets 1 komt terecht bij Caption / Omschrijving
2. De opname onder toets 2 komt terecht bij gefotografeerde persoon / personen
3. De opname onder toets 3 komt terecht bij Stad
4. De opname onder toets 4 komt terecht bij Locatie
5. De opname onder toets 5 komt terecht bij Trefwoorden / Keywords

Een programma vergelijkbaar met GPSPhotoLinker of een plugin voor Adobe Lightroom zou dan het (XML?) bestand moeten kunnen uitlezen om de opgenomen gegevens te koppelen aan de juiste opnames.

Uiteraard zou een GPS tracker, waarop dit device is geïnspireerd, onderdeel van het apparaat moeten worden zodat je voor het opnemen van locatiegegevens geen extra handelingen hoeft te verrichten of een separaat mee hoeven te slepen.

Een alternatief voor het beschreven apparaat is een app voor de smartphone. Technisch heeft een smartphone alles aan boord om het te kunnen behalve dat de accu beperkte capaciteit heeft. Om het apparaat te gebruiken (GPS tracking en/of het opnemen zoals hiervoor beschreven) moet een smartphone tenslotte eerst worden aangezet en de app worden opgestart. Hoewel deze zaken drempelverhogend werken zou het een kostenefficiënte (opstap) alternatief kunnen zijn.

Welke ontwikkelaar/uitvinder ziet zich kans om bovenstaande om te zetten in een concreet product? Mits betaalbaar ben ik je eerste klant!