Mijn ervaringen met de Reflecta DigitDia 5000 Dia scanner

Voor de aanschaf van mijn Reflecta DigitDia 5000 diascanner had ik me terdege voorbereid en diverse fora daarover afgestruind. De algemene indruk die ik kreeg was dat de scansoftware van SilverFast over het algemeen de voorkeur genoot van de gebruikers boven de standaard meegeleverde software van CyberView.
Ik heb het apparaat dan ook gekocht inclusief SilverFast en ondanks mijn ICT achtergrond vond ik dit programma uiteindelijk toch te complex en vooral niet intuïtief genoeg. Het kent een (te?) steile leercurve en ik beschouw het met name voor niet-professionals dan ook niet geschikt.
Mijn doel met de aanschaf van de Reflecta was om mijn collectie dia's met zo weinig mogelijk handelingen als mogelijk te digitaliseren en ik ga er van uit dat dit voor de meeste mensen geldt die een dergelijke scanner kopen met batch-verwerkingsmogelijkheden.
Vanzelfsprekend realiseer ik me dat de kwaliteit van het scanresultaat nooit optimaal kan zijn wanneer je alle correcties aan machines en/of software overlaat maar ik heb gewoonweg geen mogelijkheid om veel tijd aan alle individuele dia's te besteden. Eerst maar eens al mijn materiaal scannen, daarna beoordelen en waarderen. De dia's waarvan ik dan zie dat ze de moeite waard zijn kan ik dan altijd nog opnieuw scannen. Mijn ervaring is dat deze hoogste kwaliteit dia's maar een zeer kleine subcollectie betreft waaraan je dus veel meer tijd aan de individuele instellingen kunt besteden. Wellicht dat dit dan alsnog met SilverFast gaat gebeuren maar vooralsnog ben ik zeer tevreden met CyberView, ondanks dat het dus 'tweede keus' betreft.
In deze handleiding van Jo Stark kreeg ik voor het eerst een signaal dat CyberView X helemaal niet onder hoeft te doen voor SilverFast en dat je er kwalitatief echt vergelijkbare resultaten mee kunt behalen. Op het gebied van bulkverwerking heeft CyberView naar mijn mening zelfs betere opties.
In ieder geval kan ik iedereen aanraden om het in ieder geval eerst eens te proberen met CyberView en wanneer dat niet bevalt alsnog SilverFast aan te schaffen. Ik heb dit expliciete advies van de verkoper zelf niet opgevolgd, ik was te eigenwijs…
Mocht CyberView onverhoopt toch niet bevallen en je de aanschaf van SilverFast overwegen doe dit dan niet op grond van de verwachting een eenvoudiger te bedienen applicatie te verkrijgen. Doe het dus alleen wanneer de opties van CyberView voor jou onvoldoende zijn.
Helaas ontbreekt een goede, dat wil zeggen volledige, handleiding van CyberView en vandaar dat ik mijn praktijkervaringen in het Nederlands op papier heb gezet. Degenen die goed thuis zijn in Duits zouden ook goed de eerdergenoemde beschrijving van Jo Stark er op na kunnen slaan hoewel die geschreven is op iets oudere hard- en software (combinatie Reflecta DigitDia 4000 met de CyberView X versie 1.17i en Firmware 1.09).
Mijn nederlandstalige handleiding

Kodachrome dia’s scannen met de Reflecta DigitDia 5000

Digital ICE in combinatie met Kodachrome dia's

Bij het scannen van mijn collectie dia's werd het me vanuit verschillende bronnen duidelijk dat mijn Kodachrome dia's anders behandeld zouden moeten worden dan alle andere dia's . 

Het is namelijk zo dat veel negatief- en dia scanners een functie hebben die digital ICE heet en die zorgt voor vermindering van stof en krasjes, zo ook mijn Reflecta DigitDia 5000. ICE scheelt enorm in het achteraf bijwerken van de scans, met name relevant wanneer het er veel zijn.
Digital ICE is ontwikkeld door Kodak Austin Development Center, voorheen Applied Sciense Fiction en het betreft een hardware gerelateerde techniek. De scanner beschikt dus over Digital ICE of niet. Je kunt het dus niet simpelweg met behulp van software toevoegen. In dit artikel op Wikipedia wordt de techniek achter digital ICE beschreven en wat me met name opviel is dat de techniek niet werkt met Kodachrome dia's. 

Digital ICE dient dus in het scanprogramma uit te worden gezet voordat je Kodachrome dia's gaat scannen.
Kodachrome is een zogenaamde omkeerkleurenfilm en het is de enige kleurendiafilm die van zichzelf geen kleurstof componenten bevat. Die worden namelijk pas tijdens het ontwikkelproces (K-14) toegevoegd. Bij alle andere dia ontwikkelprocedé's (E6) worden de 'overtollige' kleurstoffen (die daar dus wel in de film zitten) weggehaald totdat het beeld volledig is ontwikkeld.
Daarom kent Kodachrome dus ook een ander ontwikkel procedé dan alle andere diafilms. Vrijwel overal kun je 'normale' dia's in E6 laten ontwikkelen maar er zijn wereldwijd nog maar 2 centrales die K-14 ontwikkelen, daardoor duurt het ook erg lang voordat je je dia's terug hebt.
Op Wikipedia staat een uitgebreid, Nederlandstalig artikel over Kodachrome, voor degenen die geïnteresseerd zijn in de techniek en de achtergronden van Kodachrome is dit het adres.

Kodachrome dia's zijn over het algemeen eenvoudig te herkennen omdat ze ingeraamd terug komen van de ontwikkelcentrale met het woord 'Kodachrome' op de raampjes.

De enige scanner (medio 2009) die Kodachrome dia's met ICE kan scannen is de Nikon Coolscan 9000 ED maar vanzelfsprekend wilde ik toch graag met eigen ogen zien wat digital ICE op mijn DigitDia 5000 dan wel doet bij het scannen van Kodachrome's. Mijn resultaten kun je in dit documentje lezen.

Mijn conclusie is ook dat je ICE moet uitzetten voordat je Kodachrome dia's gaat scannen. Tenzij je een Coolscan 9000 hebt natuurlijk maar dan zit je dit artikel niet te lezen :-)

Hernoemen van je foto’s (2)

De vorige keer gaf ik het advies om je foto's te voorzien van een consequente naamgeving maar waarmee doe je dit dan?

Het handigst is het natuurlijk om de naamgeving van je foto's aan te passen in de applicatie waarmee je toch al bezig bent om je foto's te organiseren zoals Adobe Bridge, Adobe Lightroom of Microsoft Expression Media. 

Wanneer je deze programma's niet gebruikt of wanneer je een gratis applicatie zoekt kan ik FileRenamer aanraden. In de schermafbeelding is goed te zien dat je, nog voordat de conversie heeft plaatsgevonden, er een voorbeeld wordt getoond van de nieuwe naam.

Met een handomdraai zijn de namen van honderden foto's omgezet naar de door jou gewenste conventie.
Het enige nadeel van FileRenamer is dat het niet in het nederlands beschikbaar is.

Website waar je FileRenamer kunt downloaden

Welke naamgeving gebruiken voor foto’s?

Standaard krijgen foto's hun naam van de camera waarmee ze gemaakt zijn. Meestal is dit iets in de trant van DSC_5750 of iets dergelijks.

Veel mensen hebben de neiging om deze nietszeggende naam om te zetten in iets herkenbaars als "Vakantie_2008_01" of zo maar mijn advies is om dit niet te doen. Gebruik in plaats daarvan een consistente naamgeving voor al je foto's volgens het formaat jaar_maand_volgnummer (JJJ_MM_XXX), zoals bijvoorbeeld 2008_08_001.

Er zijn tal van voordelen om dit advies op te volgen, ik zal er een paar noemen:

• De foto's worden altijd in de juiste volgorde getoond, althans wanneer de nummering altijd 3 of 4 karakters bevat zoals in het voorbeeld
• Er is in een oogopslag te zien of er hiaten zijn. Ik adviseer om de namen van de foto's pas om te zetten wanneer de mislukte foto's zijn verwijderd. In dat geval ontstaat er dus een ononderbroken genummerde lijst met foto's
• Het onderwerp dat je in de naamgeving kwijt zou willen is per definitie onvoldoende. Je wilt tenslotte niet een hele omschrijving in de naamgeving kwijt maar hoogstens enkele woorden. Deze woorden blijken in de praktijk onvoldoende te zijn om een bepaalde foto later weer te kunnen vinden. Terugvinden van foto's doen we dan ook niet op naam maar op inhoud van bijvoorbeeld meegegeven trefwoorden (metadata)

De hierboven voorgestelde naamconventie voorkomt ook nog dubbelingen. De door de camera meegegeven nummer begint na tienduizend foto's namelijk weer van vooraf aan. Een beetje fotohobbyist komt dan na verloop van tijd dus met foto's te zitten die dezelfde naam hebben. Door in de naam jaartal, maand en volgnummer op te nemen voorkom je dit probleem omdat die combinatie niet weer voorkomt.

Aanvulling dd april 2015: Over dit onderwerp heb ik een nieuw artikel geschreven: https://digitaalfotobeheer.blogspot.nl/2015/04/workflow-optimalisatie-andere-foto.html

Gebruik je de Windows verkenner om foto’s over te zetten van camera naar PC?

Bij alle digitale camera's wordt software meegeleverd en wanneer je die installeert wordt het overzetten van de foto's van camera naar computer volgens de leveranciers vereenvoudigd maar het tegengestelde blijkt vaak het geval.

Weliswaar herkent de software het wanneer de camera wordt aangesloten of wanneer de fotokaart in de kaarthouder wordt gestoken maar vaak is niet duidelijk waar de foto's nu precies op de computer blijven. Komen ze nu in Mijn documenten, Mijn afbeeldingen of is het een map die de software zelf heeft aangemaakt? In vrijwel alle gevallen kan deze locatie wel worden aangepast maar is het aanpassen er van lastig of lastig te vinden.
Ik pleit er dan ook voor om volledige controle te houden over de transport van de foto's van camera naar computer en wat ligt er meer voor de hand om daar de verkenner voor te gebruiken. Deze is eenvoudig in gebruik en de meeste mensen kennen de werking al, in tegenstelling tot alle nieuwe software die je minstens moet leren kennen.

TIP: De-installeer de software die je eventueel hebt geïnstalleerd toen je je camera kocht en die het overzetten voor je uit handen wil nemen. Mocht je dit te rigoureus vinden, maak het dan in ieder geval onschadelijk;

In de meeste gevallen zal deze applicatie rechtsonder in het venster, op de zogenaamde taakbalk, te vinden zijn. Door er met de rechtermuisknop op te klikken kan het worden geopend en met een beetje geluk zijn daar de automatische-start-instellingen te wijzigen. Helaas heeft bijna ieder merk camera zijn eigen software waardoor het onmogelijk is ze allemaal te bespreken maar neem er even de tijd voor om dit te regelen want je hebt er later een hoop plezier van.

TIP: Een alternatief voor bovenstaande is om de ingestion software, want zo heet het overbrengproces van Camera/Cardreader naar je computer, wel goed te leren kennen. Veel van deze software heeft namelijk mogelijkheden om tijdens het overbrengproces meteen een aantal zaken voor je te regelen zodat je dit niet meer achteraf hoeft te doen. Denk daarbij aan zaken als

• Hernoemen
• Opslag op meerdere locaties tegelijk (backup)
• Toevoeging van metadata (copyright, locatie, trefwoorden, etc)

Update: zie aug 2010

Eenvoudig kleurbeheer (Color Management)

In de ideale situatie zou er een exacte reproductie plaatsvinden van kleuren van het origineel (bijvoorbeeld een digitale foto) naar het gewenste doel (bijvoorbeeld een afdruk), de praktijk is echter weerbarstiger.

Waar het bij color management om gaat is dat je de foto zoals je die op je scherm ziet er net zo uit komt te zien bij het afdrukken. Ieder apparaat (input, monitor, output) dat je gebruikt heeft een zogenaamd color profile (kleurenprofiel) en zoals je begrijpt zijn die zelden of nooit identiek aan elkaar. Het resultaat op je scherm is dan ook anders dan de uiteindelijke afdruk en daarom moet er dus afstemming plaats vinden, dat noemen we color management.

Het is vanzelfsprekend dat color management belangrijk is maar hoe regel je dat nu in een niet-professionele setting?

In een professionele omgeving zal men de gebruikte apparatuur (scanners, monitoren, printers) met speciale apparatuur kalibreren zodat precies bekend is wat de 'afwijking' ten opzichte van elkaar is. Het kleurprofiel van een fotoscanner kan dan worden afgezet tegen die van een monitor en printer zodat de benodigde correcties kunnen worden toegepast om het eindresultaat er volgens verwachting uit te laten komen.

Nu, de meeste particulieren zullen niet over dit soort kalibratieapparatuur beschikken maar toch zijn er wel mogelijkheden om aan color management te doen.
Zo bestaat er bijvoorbeeld een associatie van de belangrijkste spelers in de foto industrie (Adobe, Agfa, Kodak, Canon, CeWe, Fujicolor, Leica, etc), Photoindustrie-Verband genoemd, waar je de DQ-tool kunt vinden. Eigenlijk is dit geen echte tool in de zin dat je een programma download en installeert maar het betreft een set van eenvoudige hulpmiddelen.

De DQ-tool is specifiek gemaakt voor particulieren die thuis op de computer hun foto's willen kunnen bewerken, deze over het internet kunnen bestellen bij een afdrukservice en toch een uniforme afdrukkwaliteit kunnen verwachten.

Concreet betreft het simpelweg het afstellen van de monitor aan de hand van een referentieafdruk. Een puur visuele aanpassing dus en er zijn geen kostbare of complexe color management systemen voor nodig. Iedereen kan het gebruiken hoewel het duidelijk mag zijn dat het geen volwaardig alternatief is voor genoemde systemen in bijvoorbeeld professionele omgevingen.

Surf naar de website en haal daar vier bestanden op of download ze rechstreeks met onderstaande links:

1. De DICTinfo_E.pdf waarin een stapsgewijze beschrijving van de handelingen (engels), de duitse versie staat hier.
   
2. DQ-Tool Contrast e.jpg
   
3. DQ-Tool Monitor e.jpg, en de
   
4. DQ-Tool print 13x18.jpg
   

De DQ-Tool print 13x18.jpg betreft een foto die je laat afdrukken bij je favoriete afdrukcentrale. Beide andere jpg'g worden daarna gebruikt om je monitor mee af te stellen, ondermeer door deze te vergelijken met de eerdergemaakte referentieafdruk.

Automatische aanpassingen in IrfanView

Automatische Kleuraanpassing in IrfanView

Vanaf versie 4.1 heeft IrfanView een optie 'Automatische kleuraanpassing' die verrassend goed uitpakt bij veel zelf gescand materiaal. Kleurverzadiging, helderheid, Contrast en scherpte worden geoptimaliseerd.

Mooi is dat deze optie ook in te zetten is in batch, dus voor veel foto's tegelijk.

Ik heb een beschrijving met schermafbeeldingen gemaakt, bekijk hem op http://www.box.net/shared/50x9dyacv6