Foto's beoordelen

 

Meermalen schreef ik op deze blog over hoe je foto’s kunt beoordelen maar dat betrof eigenlijk altijd de meer ‘technische invalshoeken’. Welke functies zijn ervoor beschikbaar bijvoorbeeld in de programma’s die je gebruikt, waarom is het belangrijk om je foto’s een (ster)waardering te geven of hoe pas je een consistente methode toe zodat een waardering vandaag vergelijkbaar is met die van vorig- of volgend jaar. Deze artikelen heb ik aan het eind van dit artikel even in een overzichtje opgenomen, mocht je daar (ook) in geïnteresseerd zijn.

Belangrijk in het beoordelingsproces is natuurlijk dat je allereerst in staat bent om te bepalen welke foto, uit een reeks bijvoorbeeld, nu de beste is. Of kunt verwoorden waarom een foto een grotere aantrekkingskracht op je heeft dan een andere.

De meeste mensen zullen wel in staat zijn om een keuze te maken tussen twee verschillende foto’s maar het blijkt lastiger om het waarom te beantwoorden. Toch kun je dit voor een belangrijk deel leren en oefenen. Door met anderen over foto’s te praten bijvoorbeeld, in fotoclubs gebeurt dat veel. Ik vind de ‘Aarsman collectie’, een column in de  Volkskrant van oud fotograaf Hans Aarsman, zelf heel leerzaam als het op kijken naar foto’s aankomt. Iedere week bespreekt hij een foto en hem vallen de kleinste details op. Veel van zijn besprekingen kun je online terugvinden.

Er is ook een boek van uitgebracht maar die heb ik (nog) niet gelezen: 

Momenteel ben ik wel bezig met een ander boek, ‘Looking at Photographs’ van John Szarkowski: 

Dit is een soort standaardwerk die op veel foto-opleidingen (sinds de jaren zeventig) gebruikt wordt om studenten te leren kijken naar foto’s. Dit aan de hand van 100 foto’s uit de collectie van het Museum of Modern Art van New York. Het betreft voornamelijk Amerikaanse fotografen waarvan het werk wordt besproken en het is heel leerzaam. Aan de rechterkant een foto en aan de linkerkant tekst. Heel vaak beschrijft die tekst waarom de foto in de collectie van het museum is opgenomen, waarom het een bijzondere opname is en welke zaken daarbij een rol spelen.

Gerelateerde artikelen (op deze blog):

Consistent waarderen

Wees je eigen jury

Wijziging in m’n (ster)waarderingssysteem

Hoe worstel je je door al die vakantiefoto’s?

Mooie foto’s zoeken

Geef je foto’s altijd een sterwaardering mee, desnoods een hele simpele!

Waardeer je foto’s en pas daarom een rating systeem toe

 

Wees je eigen jury

Gisteren bij de bekendmaking van de World Press Photo van het jaar moest ik denken aan de manier waarop die geselecteerd moet zijn. Dit jaar waren er 78.801 inzendingen en dat is heel wat meer dan het aantal foto’s waarmee ik thuis kom na een opdracht of vakantie. 

In dit geval moesten meerdere mensen (dit jaar 4738) al die duizenden foto’s door en de ene foto hoger of lager waarderen dan de andere totdat de beste foto’s kwamen bovendrijven.

Als eerste helpt het natuurlijk om categorieën te hanteren om de verschillende foto’s van elkaar te onderscheiden zoals portretten, natuur en sport. Een fotobeheerprogramma kent daar vaak verschillende manieren voor zodat je hiervoor geen folders hoeft te gebruiken. Dit is namelijk ongewenst vanuit meerdere perspectieven. Zo is het rondpompen van bestanden een crime voor je back-up strategie maar belangrijker nog; een foto kan maar in één map staan. In werkelijkheid komt een foto vaak voor in meerdere categorieën. Dat lukt dus niet met mappen tenzij je kopieën maakt en dat is nog ongewenster dan het rondpompen van bestanden. Hier schreef ik eerder al eens over (link).

De rangschikking binnen zo’n categorie gebeurt meestal met behulp van een sterwaarderingssysteem waarin 0 of 1 ster de laagste waardering is en 5 de hoogste. Wanneer je met een paar duizend mensen de beste foto probeert te vinden is het natuurlijk belangrijk om dezelfde criteria te gebruiken voor deze waardering. Wanneer is het nu 2 sterren en wanneer 3? Echter geldt dit net zo goed wanneer je de enige bent die door al je (vakantie)foto’s worstelt. Ook dan kan het helpen om een checklist te hebben waaraan je toetst. De criteria bepaal je natuurlijk zelf, ter illustratie hieronder de (huidige…) mijne:

Toch is het nog steeds lastig

Ook wanneer je zo’n checklist uitprint en naast je monitor legt blijft het lastig. De mens is namelijk vrij slecht in zaken in absolute zin inschatten (is deze 2 of 3 sterren?). 

Echter is de mens juist weer heel goed in ze relatief tegen elkaar af te zetten (is deze beter dan de ander?). Hier kun je dan ook goed gebruik van maken.

Een methode die ikzelf steeds vaker gebruik is te beginnen met de hele set nieuwe foto’s. Ik beoordeel dan of ik de foto wil houden of niet. Concreet krijgen de foto’s dan 1 ster (keepers) of een X (die gooi ik later dan in één keer weg). Dat gaat echt heel snel.

In de volgende stap selecteer ik alle nieuwe foto’s met 1 ster en doe dan hetzelfde. Ik stel me dan de vraag: wil ik deze foto alleen houden vanwege de emotionele waarde / ‘voor het geval dat’ of is het een foto die ik daadwerkelijk zou willen gebruiken? Bijvoorbeeld om te delen met anderen (Facebook, fotoalbum, whatsapp groep, etc). Die foto’s krijgen dan 2 sterren. Ook dit gaat vrij snel, in het geval van twijfel geef ik altijd twee sterren.

Doordat de foto’s naast elkaar staan kun je vrij snel ‘switchen’ tussen de ene opname uit een shoot en een andere. Over het algemeen kun je dan vrij snel beoordelen welke van de 2 (of meer) beter is dan de andere. De meeste fotobeheerprogramma’s hebben daar zelfs een speciale vergelijkingsmogelijkheid voor. Daar kom ik later nog even op terug.

Deze stappen herhaal ik totdat ik geen verschil meer zie. Ik forceer dus geen keuze totdat ik bij 5 sterren uitkom! Het komt zelfs vaak genoeg voor dat ik na een shoot alleen maar 1 en 2 sterren foto’s heb (en rejects natuurlijk). Dit is mijn huidige verdeling:

De verhouding is ruwweg 1 op 10, geïnspireerd op het Piramidesysteem van Peter Krogh. Hierover schreef ik al eens op deze blog (eerste keer en de tweede keer).

Vergelijkingsopties

Fotobeheerprogramma’s als Lightroom hebben een mogelijkheid waarmee je foto’s nog beter met elkaar kunt vergelijken. In Lightroom heeft dit ‘Vergelijkingsweergave’, je vergelijkt dan twee foto’s met elkaar. Wanneer je bijvoorbeeld inzoomt op de ene foto dan zoom je automatisch ook in op de foto waarmee je vergelijkt (om de scherpte te beoordelen bijvoorbeeld).

Bij een grotere reeks foto’s die erg op elkaar lijken kun je zelfs één foto ‘vastzetten’ en dan in het tweede scherm telkens een nieuwe foto uit de reeks er naast zetten. Wanneer die dan beter is dan het vergelijkingsmateriaal dan ‘promoveer’ je die foto tot ‘Eerste keuze’ (zo heet dit in Lightroom) en ga je vervolgens verder met de rest. Kom je nog een betere foto tegen dan bombardeer je die tot ‘Eerste keuze’. De winnaar van dit traject krijgt dan de hoogste sterwaardering zodat je deze handelingen later niet nog eens over hoeft te doen.