Kijkerdekijk

Als tiener ontving ik maandelijks de ‘Kijk’, een populairwetenschappelijk tijdschrift. Hij werd steevast persoonlijk afgegeven door de vaste bezorger met "Hier is de kijkerdekijk!". 
Hij dacht daarmee leuk te zijn maar niet om die reden was het altijd fijn dat hij kwam, ik keek namelijk erg uit naar wat er deze maand weer in zou staan!

Na een paar jaar Kijk’s verzamelen (en jaarlijks bundelen in een jaarband) bleek het vaak lastig om bepaalde artikelen terug te vinden. Ik wist zeker dat ik ergens iets over een onderwerp had gelezen maar om het opnieuw te raadplegen of om aan iemand anders te laten zien lukte het me vaak niet of pas na veel moeite om het betreffende artikel terug te vinden.

Uiteraard hadden de afzonderlijke tijdschriften een inhoudsopgave maar per jaargang moest je dan 12 inhoudsopgaven doorbladeren. Allemaal verspreid door de betreffende jaarband en dus onhandig. Bovendien waren de inhoudsopgaven alleen voorzien van de koppen van de artikelen en die bleken vaak niet primair gericht op het overbrengen van de kern van het onderwerp. (Bijvoorbeeld de titel ‘Moeilijk, moeilijk’ wanneer het ging over de Indonesische genocide...).

Ik heb toen een stuk of 10 losbladige notitieboekjes gekocht en daarin onderwerpen op alfabetisch volgorde bijgehouden met het betreffende Kijk-nummer en (start)pagina. 

Het losbladige systeem zorgde ervoor dat wanneer ik een nieuw onderwerp had dat tussen twee andere onderwerpen in moest dan eenvoudig het betreffende blaadje kon vervangen. Een mooi systeem dat initieel wel veel werk koste (al mijn jaargangen doorwerken en de onderwerpen er uit distilleren en registreren) maar waarvan ik naderhand veel plezier had. Ik kon eenvoudig en snel een artikel terugvinden!

Af en toe moet ik hier nog aan terugdenken wanneer ik bezig ben om orde op zaken te stellen met betrekking tot mijn fotocollectie. Ook daar weet ik van bepaalde opnames dat ze moeten bestaan. Het terugvinden is alleen vaak een uitdaging. Vandaar dat ik al jaren geleden gestart ben met specifieke software voor het beheren van mijn collectie. Naast het veiligstellen van de foto’s voor de toekomst gaat het in mijn beleving dan vooral over dat ik de foto’s kan gebruiken wanneer mij dat goed uitkomt. Dat wil zeggen dat ik een bepaalde opname snel en eenvoudig terug kan vinden.

Ook nu kost dit initieel weer het een en ander aan werk voordat ik er de vruchten van kan plukken. Eerst moeten de foto’s van trefwoorden, locaties en persoonsnamen worden voorzien voordat ze op basis van die informatie kunnen worden doorzocht. Gelukkig wordt de software steeds intelligenter en brengen zaken als GPS en gezichtsherkenning een hoop verbetering. Met het juiste gereedschap hoef je die informatie dus al niet meer met de hand in te vullen en de toekomst brengt waarschijnlijk alleen nog maar meer gemak.

Blijft eigenlijk alleen de informatie over die we als mens moeten interpreteren. Vaak gaat het daarbij om het conceptuele begrip die niet zo maar door een apparaat of software over is te nemen. Ik denk dan bijvoorbeeld aan minder tastbare trefwoorden en uitdrukkingen als ‘toekomst’, ‘ geluk’, ‘vergane glorie’ (Hier schreef ik eerder al eens over).

Uiteraard hoef je niet al je foto’s voorzien van dit soort informatie. Ikzelf beperk dit tot alleen mijn allerbeste foto’s. Ook daarvoor is een fotobeheerapplicatie weer onontbeerlijk maar wanneer je consequent een (ster)waarderingsysteem aanhoudt is het heel laagdrempelig om alleen de foto’s met bijvoorbeeld 3 sterren of meer te voorzien van extra trefwoorden. De hoeveelheid werkt valt dan reuze mee. (hier schreef ik al eens eerder over een praktisch te gebruiken methodiek om je foto’s te waarderen).

Lightroom miniatuurbadges

De icoontjes die je ziet op de foto hierboven kun je zien wanneer je in Lightroom in bibliotheekweergave zit. Ze heten 'miniatuurbadges' (in het Engels 'thumbnail badges'). 
Op iedere foto zie je ze rechtsonder (vrij klein) op de miniatuurweergave staan en er zijn er 5 verschillende:

Van links naar rechts:

• Foto bevat Trefwoorden
• Foto bevat GPS informatie
• Foto maakt deel uit van een Verzameling
• Foto is Bijgesneden
• Foto is Bewerkt

Met een enkele oogopslag kun je dus direct een aantal praktische zaken zien. Wanneer je even met je muis over een van de miniatuurbadges ‘ zweeft’  (hoveren wordt dit ook wel genoemd) dan wordt de betekenis bovendien getoond (voor het geval je die vergeten bent of als het icoontje net wat te klein voor je is).

De handigste van de vijf vindt ikzelf de middelste. Wanneer je er op klikt zie je alle verzamelingen (Collections) waarvan de foto deel uit maakt. Althans, ikzelf kom vaak in een situatie dat ik een serie foto’s aan het bekijken ben en dat ik me dan afvraag of ik de betreffende foto al dan niet aan een collectie heb toegevoegd. Met deze functie kun je dat snel controleren zonder dat je weg hoeft te navigeren van waar je op dat moment mee bezig bent.

Het kost namelijk vrij veel tijd om deze informatie te achterhalen zonder zo'n badge. Je moet namelijk eerst naar de betreffende verzameling navigeren (waarvan je het vermoeden hebt dat je foto er deel van uitmaakt) en dan moet je in die verzameling nog zoeken naar de foto. Dat is eigenlijk niet te doen, al helemaal niet als het om meerdere foto's zou gaan.  

Erg omslachtig dus maar niet (meer) nodig dankzij dit icoontje…

Nieuwe computer

Vlak voor kerst overleed mijn hoofdcomputer!

Dat komt altijd op een ongelukkig moment natuurlijk maar met vier jaar is dit eigenlijk ook veel te vroeg naar mijn mening. 

Toch bleek na grondige troubleshooting reanimatie niet verantwoord. 

De periode tussen kerst en oud en nieuw kon dan ook goed worden gebruikt ter oriëntatie op iets nieuws. Wellicht zijn mijn overwegingen ook interessant voor andere fotografen.

Moest het ditmaal een A-merk worden? Een Apple wellicht? Of toch zelf samenstellen? Keuzestress dus (een beetje).

Nu, ondanks dat ik sinds ruim een jaar naar alle tevredenheid werk met een MacBookPro ben ik toch nog niet klaar om mijn belangrijkste systeem voor Mac OS in te ruilen. Op m’n laptop voel ik me namelijk nog altijd op visite terwijl mijn Windows systeem als thuis voelt. Er zijn ook nog te veel applicaties die alleen op Windows draaien. Ja, ik weet het, daar zijn allerhande mogelijkheden voor maar toch...

En als ik dan over zou stappen naar een Mac, wat zou het dan moeten worden? Een Mac Pro spreekt me, vanuit fotografie perspectief, natuurlijk het meeste aan. Een krachtig en degelijk systeem maar wel erg duur. Het begint bij zo’n 3500,- euro en dat budget had ik, gezien het onverwacht moment waarop de vervangingsvraag zich voordeed, niet voorhanden.

Een A-merk Windows werkstation van Lenovo of Dell zou een alternatief kunnen zijn. De levensverwachting is daar naar verwachting groter dan de vier jaar die ik nu gehaald heb maar ook die systemen zijn behoorlijk duur. In ieder geval kosten ze meer dan ik van plan was om uit te geven.

Tenslotte zou ik opnieuw een systeem samen kunnen stellen maar na de beide voorgaande ervaringen (ook mijn vorig systeem heeft het maar vier jaar volgehouden) was ik op voorhand niet enthousiast. Mijn mening veranderde door het fenomeen Hackintosh. Dit zijn zelfbouwpc’s waarop het besturingssysteem van Apple kan worden geïnstalleerd. Ik hoef niet te benadrukken dat het voordeel hier vooral financieel van aard is.

Belangrijk bij een Hackintosh zijn de componenten waaruit het systeem wordt opgebouwd. Lang niet alle verkrijgbare hardware is namelijk geschikt omdat er geen ‘drivers’ voor beschikbaar zijn voor Mac OS. 

Er zijn gelukkig sites die een overzicht geven van hardware die wel compatibel is zoals http://www.tonymacx86.com/ :

Veel mensen hebben de beschreven componenten getest en goed bevonden. Grafische kaarten geoptimaliseerd voor Lightroom vind je er ook.

Je weet dus zeker dat onderdelen die je daar uitgezocht hebt ook daadwerkelijk optimaal met elkaar zullen samen werken en erg stabiel zullen zijn. Uiteraard kun je er ook ‘gewoon’ Windows op zetten maar mocht je je later bedenken dan is het prettig om te weten dat je er ook Mac OS op kunt zetten, of beide (in dualboot). En dat voor een fractie van de prijs. Een Hackintosh ‘Mac Pro’ kost nog niet de helft van een ‘echte’.

En omdat de componenten optimaal compatibel met elkaar zijn hoop ik dat een Hackintosh ook een langere levensduur zal hebben dan mijn beide vorige systemen…

Vanwege de feestdagen duurt het enige tijd voordat alle bestelde componenten binnen zijn en een nieuw systeem samengesteld kan worden. In al die tijd heb ik geen toegang tot mijn data omdat die op harde schijven staat die nog ingebouwd zijn in mijn oude PC. Uiteraard heb ik back-ups die ik kan raadplegen maar waarop ik geen mutaties wil aanbrengen. Dit om administratieve chaos te voorkomen. Ik kom er dus achter dat het helemaal niet handig is om ingebouwde harde schijven te hebben. 

Bij mijn oriëntatie op de Mac Pro viel me al op dat ook Apple ervan uit gaat dat je gebruik maakt van externe dataschijven. Een logisch uitgangspunt blijkbaar en een natuurlijk moment om dit ook maar te omarmen. Mijn keuze ging naar een Icy box:

De Icy box 141CL-u3 is een USB-3 dockingsstation en is geschikt voor max 4 harde schijven. Daar passen dus mooi mijn twee data schijven in (een fotoschijf en een voor de rest) plus de twee back-up-paren die ik (om-en-om) gebruik. Een review van de Icy Box zal ik later nog wel eens schrijven wanneer ik er wat ervaring mee heb opgedaan. In ieder geval is het handig om te weten dat je er expliciet rekening mee moet houden wanneer je een externe harde schijf aan wilt sluiten op zowel Windows systemen als Mac's. Wanneer je de schijf formatteert met het eXFAT bestandssysteem dan kun je hem op beide besturingssystemen gebruiken. Maak je al gebruik van NTFS geformatteerde schijven (en waar al data op staat) en je wilt hem toch op je Mac gebruiken, weet dan dat je de data wel kunt lezen maar niet (standaard) kunt wijzigen. Het eenvoudigste is om daar de software van Paragon voor te installeren. Dat kost je 20,- euro en scheelt een hoop geknutsel (het kan namelijk wel gratis zoals o.a. hier is beschreven).

De (relatief jonge) SSD die nog in mijn oude systeem zit ga ik als tweede harde schijf in het nieuwe systeem plaatsen. Dit om de Lightroom catalogus en Lightroom cache op te zetten ten behoeve van een optimale performance. 

Het feit dat de werkelijke foto bestanden op een externe (langzame) harde schijf staan heeft overigens nauwelijks invloed. In theorie althans. Wanneer de praktijk iets anders laat zien dan is dat weer een mooie aanleiding voor een volgende blog.

En nu dus maar eens zien hoe de ervaringen uitpakken met dit systeem en hoe lang die het vol gaat houden!

Hou grip op je HDR en/of Panorama opnames

Na het importeren van je foto's naar je computer is het vaak een heel gedoe om de series terug te vinden (of te herkennen) welke je gemaakt hebt. Voor bijvoorbeeld HDR of Panorama toepassingen maak je een reeks foto's die op het eerste gezicht veel op elkaar lijken. In eerste instantie ben je dan waarschijnlijk geneigd om de 'beste van de reeks' er uit te zoeken maar dat was vooraf natuurlijk niet je bedoeling. Je wilde er een HDR of een panorama van maken!

Grote kans natuurlijk dat je wel beseft waarmee je bezig bent maar mij is het al een aantal keren overkomen dat dit pas na verloop van tijd is. Zonde, helemaal wanneer je al (beeld) aanpassingen hebt aangebracht op individuele opnames. Dit moet dan vaak over.

Het komt ook voor dat ik na thuiskomst direct aan de slag wil met een HDR of panorama maar dat ik de serie dan lastig terug kan vinden in de vele opnames die ik gemaakt heb op dezelfde plaats. Vaak maak ik ook meerdere series die maar een klein beetje van elkaar verschillen. Het is dan ook zoeken naar waar de ene reeks stopt en de ander weer begint.

In het verleden heb ik wel eens naar technisch oplossingen gezocht maar daar nooit iets voor gevonden. De workarround die ik sinds die tijd gebruik bevalt me nog steeds goed: Voor de eerste opname van de reeks maak ik een foto met m'n hand in beeld en na de laatste opname ook. 

Erg low-tech maar het voldoet prima!

Eenmaal thuis en van de series het gewenste eindresultaat gemaakt wil je je het één en ander misschien ook nog netjes opruimen. Je kunt ze in veel programma's virtueel op een 'stapel' leggen (stack), het liefst natuurlijk met het eindresultaat bovenop. In Lightroom gaat dat als volgt:

Selecteer als eerste het resultaat en daarna de rest door (met de shift knop ingedrukt) op de eerste opname van de reeks te klikken. Door als eerste het resultaat te kiezen wordt die 'het meest geselecteerd' en daarmee bovenop de stapel gelegd:

Klik nu met rechts en kies voor de optie 'Stapelen/groeperen in stapel'. Het resultaat ziet er dan als volgt uit:

De gestapelde serie is herkenbaar aan het getalletje in de linkerbovenhoek. Die geeft aan hoeveel foto's er deel uitmaken van de stapel. In dit geval zijn dat er dus 11.

Door weer met de rechtermuis op de 'stapel' te klikken en te kiezen voor 'stapelen ongedaan maken' worden alle individuele opname's weer zichtbaar. Ze zijn dus niet weg maar je kunt ze op deze manier wel mooi opruimen!

Lightroom tip: opnametijd van je foto aanpassen

Stel dat je het afgelopen weekend vergeten bent om de klok van je camera aan te passen... Of je bent op reis geweest naar een land in een andere tijdzone en je bent vergeten om de cameraklok aan te passen. 

Over waarom het belangrijk is om correcte datum en tijd gegevens geïntegreerd te hebben in je foto's schreef ik al eens eerder (link).

Nu, LR heeft een handige optie om een dergelijke situatie te herstellen. Onder het menu 'Metagegevens' vind je het onderdeel 'Opnametijdstip bewerken':

In het venster dat dan verschijnt zijn een drietal verschillende opties mogelijk:

Wanneer het om een individuele foto gaat dan is de bovenste optie mogelijk. 

Voor een set foto’s is die keuze echter niet zo handig omdat alle foto's dan hetzelfde tijdstip krijgen…

In de meeste gevallen is de tweede optie het handigst. Bij iedere foto wordt de opnametijd dan met een vast aantal uren ‘verschoven’. Dat resulteert voor iedere foto dus in een opnametijd die overeenkomt met de werkelijke tijd op dat moment op die plek.

In bovenstaand voorbeeld gaat het om foto’s die gemaakt zijn in Cuba. Het tijdverschil in de zomer (tussen april en oktober) is 5 uur. Het is er 5 uur vroeger, waarmee ik de correctie op -5 moet zetten. Je kunt in het voorbeeld meteen zien of de nieuwe tijd geloofwaardig is en dat je dus niet per ongeluk een fout maakt.

Twijfel je aan het tijdsverschil, zoek die dan eerst even op internet op!

Desnoods corrigeer je een eventueel gemaakte fout later door de stappen te herhalen met de juiste waardes.