Enkele tips over Lightroom voorinstellingen

Voorinstellingen (‘presets’ in het Engels) in Lightroom zijn handig om bijvoorbeeld een set van bewerkingen op te slaan. Wanneer je veel moeite hebt gedaan om een foto precies zo te krijgen als dat je wilt is het mogelijk om dat op te slaan. Bijvoorbeeld om hetzelfde in de toekomst nog eens toe te passen op een andere foto. Je hoeft dan dus niet opnieuw het wiel uit te vinden of notities bij te houden over hoe je het resultaat ook al weer had bereikt.

Lightroom heeft al een paar ‘ingebouwde’ voorinstellingen en de meeste gebruikers hebben er vast al wel eens even mee geëxperimenteerd. Ze zijn namelijk vrij gemakkelijk te gebruiken voor individuele foto’s. In de ontwikkelmodus heb je links, onder het kopje voorinstellingen, de verschillende mogelijkheden. Door er even met je muis overeen te zweven zie je het eventuele effect in het voorbeeld er boven (onder het kopje ‘Navigator’) zoals het voorbeeld hierboven.

Klik je er op dan wordt het effect daadwerkelijk toegepast op je foto.

Tip 1 gaat over het gebruik van een voorinstelling op meerdere foto’s tegelijk

Om een voorinstelling toe te passen op meerdere foto’s moet je namelijk NIET in de ontwikkelmode zijn zoals je zou verwachten maar moet je omschakelen naar de Bibliotheek mode!

Daar vind je de Voorinstellingen weer terug onder het kopje ‘Snel ontwikkelen’: 

Zorg er wel voor dat je de set foto’s hebt geselecteerd in rasterweergave (grid mode), anders wordt de voorinstelling alleen maar op de eerst geselecteerde foto toegepast…

Tip 2 gaat over het zelf maken van een voorinstelling

Zoals ik bij de inleiding al beschreef is het mogelijk om zelf voorinstellingen aan te maken voor later (her)gebruik. Nu, dat is zo simpel dat je er daardoor overheen kunt kijken (zoals ik dat zelf bijvoorbeeld deed. Ik heb het eerst op moeten zoeken…).

1. Schakel in Lightroom naar de Ontwikkelmode en pas een foto aan met de bewerkingen zoals je die in een voorinstelling zou willen opslaan.
2. Klik op het Plusje in de ‘Voorinstellingen balk’:

Nu opent het volgend scherm:

Bovenin het scherm vul je een passende naam in voor deze voorinstelling zodat je hem later snel kunt herkennen. Daaronder bepaal je onder welke ‘map’ je de voorinstelling wilt neerzetten. Dit kun je overigens later wijzigen (gewoon slepen). Als je het niet weet of nog maar enkele voorinstellingen hebt doe je hier niets.

Daaronder, bij ‘Instellingen’, selecteer je de zaken die je daadwerkelijk gewijzigd hebt en die je in de voorinstelling wilt opslaan. Heb je bijvoorbeeld niets met Effecten gedaan, vink deze dan uit.

Als alles naar wens is ingevuld bevestig dan met de knop ‘Maken’. Je hebt er een nieuwe voorinstelling bij!

Tip3 is om zelf voorinstellingen te maken en dus om ze niet te kopen.

Op internet worden erg veel voorinstellingen aangeboden, zoek maar eens op de combinatie van zoekwoorden ‘Lightroom’ en ‘presets’. Echter geven die vrijwel nooit het resultaat zoals je die op de website wordt voorgespiegeld. De fotograaf in kwestie heeft namelijk voor zijn/haar combinatie van Opname methode, gebruikte apparatuur en workflow een voorinstelling gemaakt. Alleen als jij diezelfde methode, apparatuur en workflow gebruikt kun je resultaten verwachten die lijken op de voorbeelden op de website. Toch kunnen voorinstellingen grote tijdswinst opleveren maar dan alleen wanneer ze zelfgemaakt zijn. Leer Lightroom kennen en maak van vaak terugkerende handelingen een voorinstelling. Dus niet andersom.

Gekochte of gratis aangeboden presets kunnen je overigens wel informatie geven over hoe de fotograaf te werk is gegaan door de ontwikkelinstellingen nauwkeurig te analyseren. Daarvoor is het handig om eerst een virtuele kopie van een foto te maken en dan daarop de voorinstelling toe te passen. Je kunt dan snel heen en weer schakelen tussen de ‘behandelde’ en ‘onbehandelde’ foto terwijl je door de ontwikkelinstellingen scrolt. 

Tip4 is om je voorinstellingen te organiseren.

Net als bij je foto’s, de gebruikte trefwoorden of categorieën (verzamelingen) waar je ze in plaatst is het bij voorinstellingen zo dat het al gauw onoverzichtelijk wordt wanneer het er veel zijn. Daarom heeft Adobe ook daar de mogelijkheid gemaakt om ze te groeperen. Op thema bijvoorbeeld of per toepassingsgebied. Daarvoor maak je een voorinstellingenfolder aan en die kun je vinden in het menu onder ‘Ontwikkelen’:

Vervolgens kun in het ‘Voorinstellingen’ menu de aanwezige voorinstellingen van de ene naar de andere map slepen. Zoals je bij de allereerste schermafbeelding in dit artikel kunt zien is de naam van de voorinstelling erg belangrijk. Een rijtje ‘Mixed Effect 1 t/m 15 zegt helemaal niets natuurlijk.

Door met de rechtermuisknop op een voorinstelling (of een voorinstellingenmap) te klikken kun je de naam eenvoudig aanpassen naar iets wat je wel iets zegt:

In hetzelfde menu zie je ook de opties ‘Exporteren’ en ‘Importeren’ staan waarmee je voorinstellingen kunt uitwisselen met anderen (of met een andere, eigen computer natuurlijk of herinrichting van het huidige systeem).

Als je meerdere voorinstellingen tegelijk wilt exporteren of importeren dan is er een andere werkwijze nodig. Je kunt de bestanden gewoonweg kopiëren van het ene naar het andere systeem. De juiste map kun je eenvoudig vanuit Lightroom vinden. Ga in het menu ‘Bewerken’ naar ‘Voorkeuren’, het onderstaande menu komt dan tevoorschijn:

Ga naar het tabblad ‘Voorinstellingen’ en klik op de knip ‘Lightroom-voorinstellingenmap tonen’. Je komt dan helaas nog niet meteen in de juiste map terecht. Open respectievelijk de mappen Lightroom/Develop presets. Vanuit hier kun je alles kopiëren en naar het andere systeem transporteren. Via een Zip bestand, mailen, USB stick, net wat handig is. Op het andere systeem zoek je op dezelfde manier de voorinstellingen map op en plaats je de gewenste mappen. Ook opruimen, hernoemen en dergelijke kun je in deze map doen. Zorg er wel voor dat Lightroom niet draait op het moment dat je in deze map aan het werk wilt!

Tip 5: wees voorzichtig met het combineren van voorinstellingen.

Het is mogelijk om na een bepaalde voorinstelling een andere voorinstelling toe te passen op een of meerdere foto’s. Instellingen echter die in beide voorinstellingen worden gebruikt tellen niet bij elkaar op. De instelling van de tweede voorinstelling overschrijft die van de eerste.

Daarom is het dus verstandig om een voorinstelling te maken die beperkt is tot een deel van de instellingen:

Tip 6: Gebruik een preset tijdens het importeren:

Het kan heel goed voorkomen dat je na verloop van tijd ontdekt dat je eigenlijk standaard bepaalde wijzigingen standaard aanbrengt op alle nieuw binnengekomen foto’s. Nu, die aanpassingen zijn ideaal om onder te brengen in een voorinstelling (preset) en om die vervolgens automatisch te laten uitvoeren wanneer je foto’s importeert in Lightroom. Eerder heb ik al aangegeven ‘importeren’ eigenlijk geen goede term te vinden omdat het impliceert dat je foto’s in Lightroom worden opgeslagen terwijl dat niet het geval is. Daarover echter een andere keer meer.

In mijn voorbeeld sla ik de volgende zaken op in een voorinstelling zoals hierboven is beschreven. Ik begin dus bij een ‘blanco’ foto en pas de volgende zaken aan:

• Effect vignetten -10
• Helderheid + 10
• Verscherping (staat standaard op +25) naar + 40
• Onder het kopje ‘Standaard’ vul ik bij tint ‘Automatisch’ aan. Dit geeft niet altijd een goed resultaat maar wel erg vaak. Omdat Lightroom niet destructief is kun je dit echter eenvoudig achteraf weer wijzigen of ongedaan maken.

Ik sla de voorinstelling op met de naam ‘Standaard_bij_import’ en ik selecteer alleen die onderdelen waarbinnen ik wijzigingen heb aangebracht:

Ga nu naar het importmenu (Bestand/Foto’s en video’s importeren):

Open onder in het scherm eventueel je standaard importprofiel. In mijn voorbeeld is te zien dat er nog geen voorinstelling wordt toegepast. Klik op het menu-item naast ‘ontwikkelinstellingen’ en kies dan de zojuist aangemaakte voorinstelling uit het lijstje:

Je ziet nu (onderin het venster) dat je standaard import profiel is gewijzigd:

Deze moet je echter nog wel opslaan!

Klik daarvoor met de rechtermuisknop op de titel “StandaardImportRoelof2015 (bewerkt)”. Kies dan voor de optie bijwerken:

Dit artikel is ook als whitepaper te downloaden (link)